محمود رائینی سرجاز، کارشناس و متخصص حوزه هواشناسی و استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری معتقد است: واژه موسم به معنی فصل است ، بارندگی هایی است که در فصل تابستان در شبه قاره هند و خاور دور رخ می دهد که به بارندگی های موسمی شناخته می شود. در حقیقت واژه monsoon برگرفته از واژه عربیِ موسم است و باید از همین نام موسمی برای چنین بارندگی هایی استفاده کرد.

رائینی درباره علل وقوع این بارش ها تصریح کرد: به دلیل گرم شدن قاره آسیا در فصل تابستان و وزش بادهای مرطوب جنوب غربی از اقیانوس هند به سوی کشور هندوستان و خاور دور، بارندگی های موسمی آغاز می شوند و شدت این بارندگی ها گاهی به چندین متر در سال می رسد.

وی با بیان اینکه گاهی در تابستان سامانه های کم فشار تشکیل شده در روی اقیانوس هند، گوشه های جنوب شرقی ایران و رشته کوه های زاگرس را در برمی گیرد گفت: این توده جوی در برخورد به کوه ها آشفته شده و ابرهای تندری باران زا را تشکیل می دهند.

این کارشناس هواشناسی و مهندسی آب در پاسخ به این پرسش که آیا بارش های موسوم به «مونسون» با بارور شدن ابرها مرتبط است، تصریح کرد: پیوندی میان بارور کردن ابرها و بارندگی های موسمی وجود ندارد.

رائینی با اشاره به اینکه به دلیل پدیده تغییر اقلیم شدت این بارندگی ها افزایش یافته و تغییرپذیری آنها نیز بیشتر شده است خاطرنشان کرد: اگر چه فراوانی رخداد این بارندگی ها در جنوب شرقی ایران نسبت به گذشته کم شده است ولی هر از گاهی که رخ می دهند شدت آنها بیشتر و دامنه آنها به عرض های شمالی کشیده می شود، همانند  بارندگی ها موسمی تیرماه امسال که زبانه آن ها تا رشته کوه های البرز هم کشیده شد.

وی خاستگاه بارندگی های موسمی رخ داده در ایران را رطوبت برخاسته از اقیانوس هند دنست و اظهار کرد: در الگوهای بارش تابستانه، یک زبانه کم فشار موسمی رطوبت را از اقیانوس هند، دریای عمان و خلیج فارس به جنوب شرقی کشور ترابری می کند و در پی گرمایش زمینی و تشکیل لایه کم فشار گرمایی (thermal) سبب بارش های رگباری در بعدازظهرها می شود.

منبع : ایسنا