اگر چه به گفته کارشناسان، اطلاق واژه فاجعه زیست محیطی برای وضعیت کنونی زریوار نسبت به سایر تالاب های کشور هنوز درست نیست اما، حال روز کنونی این تالاب چندان تعریفی ندارد و با چالش های زیادی روبه رو است.

سرنوشت تالاب زریوار به مثابه زاینده رود اصفهان، دریاچه ارومیه و بسیاری از تالاب ها و منابع آبی – گردشگری کشور رو به وخامت و نابودی است و متاسفانه این قصه تلخ و تراژدی، تازمانی که تبدیل به فاجعه واقعی نشود؛ مسئولان را تکان نمی دهد.

به گزارش رمز فردا شهاب محمدی با اشاره به اینکه تالاب زریوار یکی از اولویت های محیط زیستی استان کردستان است اظهار کرد: این تالاب مهم ترین پدیده طبیعی غرب کشور است که در شهرستان مریوان قراردارد و در سال ۱۳۸۸ پهنه آبی آن، همراه با نیزارهای اطراف و یکسری اراضی کشاورزی به عنوان پناهگاه حیاط وحش در شورای عالی محیط زیست مصوب شود و به یک پناهگاه حیاط وحش تحت مدیریت محیط زیست تبدیل شد.

وی افزود: بعد از این اتفاق در برنامه ریزی و اقداماتی که به وسیله سازمان محیط زیست و همکاری همه ذی نفعان تالاب زریوار صورت گرفت، برنامه جامع مدیریت یکپارچه تالاب به تصویب رسید و توسط شورای برنامه ریزی استان به عنوان سند بالادستی به همه دستگلاه ها ابلاغ و لازم الاجرا شد.

معاون فنی محیط زیست استان کردستان، عنوان کرد: با توجه به اینکه تالاب زریوار، حیاط وحش قابل توجه و یکی از زیستگاه های منحصر به فرد پرندگان است، سازمان محیط زیست اقداماتی در راستای کنترل صید و شکار که به صورت مستقیم در زریوار صورت می گرفت انجام داده است.

به گفته محمدی، کنترل غیر مستقیم فاضلاب هایی که از اطراف زریوار می توانست به این تالاب وارد شود، منجر به خرید زمین یا موجب ایجاد چاله های مانع ورود مستقیم فاضلاب به داخل زریوار شد، به این ترتیب که محیط زیست با تهیه استخرهای بزرگی، فاضلاب روستاهای اطراف به ویژه ضلع غربی را ترسیب کرد؛ که بعد از تصفیه اولیه، با حداقل اثرات وارد زریوار می شود.

وی احداث سوله های جمع آوری فضولات دامی در اطراف زریوار را از دیگر اقدامات مهم سازمان محیط زیست برای حفاظت از زریوار عنوان کرد و ادامه داد: در روستاهایی که فضولات دامی جمع آوری می شود، سوله هایی به منظور جلوگیری از شسته شدن این فضولات توسط باران و وارد شدن آن به تالاب زریوار احداث شد که تا حدی توانست از ورود این فضولات به زریوار جلوگیری کند.

محمدی بیان کرد: احداث محیط بانی و مامورسرا در اطراف زریوار با هدف کنترل صید و شکار، گشت و کنترل قایق های موتوری به منظور جلوگیری از ایجاد آلودگی، صید و شکار از دیگر اقدامات انجام شده توسط سازمان محیط زیست استان در سنوات گذشته بوده است.

وی با اشاره به اینکه اجرای برنامه تدوین شده مدیریت یکپارچه زریوار درمراحل اولیه و در حال انجام است و باید قدم به قدم به اهداف خود نزدیک شود، بیان کرد: در اجرای این برنامه هیچ قشری برای فعالیت در زریوار منع نشده است و معتقدم که باید به صورت بهینه صورت گیرد.

معاون فنی محیط زیست استان کردستان، با تاکید بر اینکه نمی توان مدیریت تالابی همچون زریوار را که با چندین روستا محصور شده است، به یکباره از دست مردم گرفت و تمامی تهدیدات را مدیریت کرد، افزود: در اجرای برنامه تدوین شده مدیریت یکپارچه زریوار، از صیادان و ماهی گیران منطقه سوالاتی در خصوص نحوه فعالیت آن ها پرسیده شد و از طرفی با کشاورزان نیز مطرح شده که باید به جای تنباکو که مصرف آب بالایی دارد، محصولات جایگزینی که نیاز آبی زریوار را به خطر نیاندازد جایگزین شود.

وی عنوان کرد: تفاوت مدیریت چند سال اخیر زریوار با سنوات گذشته این است که در گذشته مدیریت بر اساس وضعیت موجود صورت می گرفت و برنامه ای منسجم نداشت، اما اکنون برنامه مدیریت جامع زریوار تدوین و تصویب شده و به همه مردم منطقه و ذی نفعان ابلاغ شده است.

محمدی با بیان اینکه تجمیع اسکله های متعدد قایقرانی و تعریف یک اسکله واحد برای فعالیت در زریوار از جمله اقدامات شروع این برنامه است افزود: در حال حاضر، از مجموع اسکله های زریوار، فقط یک اسکله حاضر به تمکین نشده که به مراجع قضایی معرفی شده، اما هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است.

وی همچنین از ایجاد اسکله ای برای غریق نجات و یک اسکله برای فعالیت های ورزشی در تالاب زریوار خبر داد.

محمدی، تدوین برنامه قایقرانی را از دیگر اقدامات مهم بر روی تالاب زریوار پس از ایجاد اسکله واحد ذکر کرد و افزود: طبق این برنامه مجوز استفاده از تعداد ۷۵ قایق تفریحی و پارویی و دو عدد قایق موتوری برای غریق نجات و نه بحث انتفاعی صادر شد.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه بعدها در برنامه قایقرانی بحث انتفاعی برای قایق های موتوری مطرح شد، در زریوار هم عملیات نشانه گذاری تا شعاع ۳۰۰ متری صورت گرفت و مسیر مشخص شد که قایق ها موتوری بیشتر از این شعاع حق عدول و وارد شدن به عمق دریاچه به دلیل آسیب رساندن به پرندگان و ماهی ها را ندارند، اما متاسفانه تخلفات زیادی صورت گرفته که با وجود پیگیری های متعدد و ارجاع به مراجع قضایی هنوز این روند ادامه دارد.

معاون فنی محیط زیست استان کردستان، دخل و تصرف، ساخت و ساز و کشاورزی غیر مجاز را دغدغه اصلی زریوار ذکر کرد و گفت: برای کنترل این چالش ها، ۱۰ دوربین در اطراف تالاب نصب شده که اقدام مهمی است و کل زریوار را پوشش می دهد و آن را از خطراتی از جمله آتش سوزی و صید و ساخت ساز غیر مجاز نجات می دهد.

معاون فنی محیط زیست استان کردستان، موجودیت تالاب زریوار را ۲۴۰۲ هکتار شامل ۹۵۰ هکتار پهنه آبی و ۱۴۵۰ هکتار نیزار و بیدزار ذکر کرد و افزود: مجموع این مساحت ها به عنوان تالاب بین المللی زریوار در کمیسیون رامسر به تصویب رسید.

وی با اشاره به اینکه از این مجموعه، ۱۵ هکتار آن به عنوان محدوده گردشگری توسط مردم شناخته شده است که در ابتدا و ورودی تالاب زریوار قرار دارد و متاسفانه به حال خود رها شده است بیان کرد: سازمان محیط زیست توانست مدیریت این ۱۵ هکتار را که در دست شهرداری مریوان بود، بر عهده بگیرد و اکنون شهرداری مریوان با وجو هزینه های زیادی که در این قسمت کرده است، تمکین کرده و به عنوان مستاجر محیط زیست مشغول به خدمت است.

محمدی با تاکید بر اینکه نوسازی زریوار نیازمند اعتبارات بیشتری است افزود: برای این ۱۵ هکتار طی دو مرحله در سال های ۹۸ و ۹۹ اعتبار گرفته شد و به فاز مطالعات توسط شرکتی بومی اختصاص یافت و بعد از آن نیز طرح تفضیلی زریوار توسط یک شرکت غیر بومی استخراج شده و نقشه آن به محیط زیست ارائه شده است.

جوامع محلی در طرح تفضیلی زریوار سهیم هستند

معاون فنی محیط زیست استان کردستان، گفت: طرح تفضیلی زریوار با تاکید بر حفظ منافع جوامع محلی در کسب معیشت پایدار طراحی شده و هدف آن تعامل با مردم است و اگر به درستی اجرا شود، اشتغال و بهره برداری نیز افزایش می یابد.

وی افزود: تعداد بوفه ها، رستوران ها، مشاهیر، سالن آمفی تئاتر، پیست دوچرخه سورای، پیست پیاه روی سلامت، پارکینگ و آکواریم و شمایل شایسته زریوار در این طرح مشخص شده است که به طور قطع اشتغال و بهره برداری اقتصادی منطقه را افزایش می دهد.

محمدی، بیان کرد: در حال حاضر بی نظمی در زریوار کاملا مشهود است و تعداد افراد محدودی مشغول به بهره برداری هستند لذا باید تمامی دست فروشان در یک بازارچه سنتی ساماندهی می شوند.

وی تعمیر و تجهیز سرویس های بهداشتی، احداث سردرب ورودی تالاب زریوار، ایجاد بازارچه سنتی در قسمت شهربازی غیرمجاز کنونی زریوار با ساماندهی بوفه های موجود از جمله اقدامات ساماندهی این تالاب بوده که در حال انجام است.

مطالعات نشان می دهد که تنها راه نجات تالاب زریوار اجرای سند مدیریت یکپارچه زیست بومی این تالاب به صورت کامل است،

تالاب زریوار که بهشت پرندگان کردستان است، مامن مناسبی برای زندگی پرندگان بومی، مهاجر زادآور و مهاجر زمستانه است و و منبع آب شیرین ارزشمند در غرب کشور ایران محسوب می شود.

حجم ذخیره آب این تالاب که بیشتر آن از چشمه های جوشان بستردریاچه تامین می شود از ۲۳ میلیون تا۴۸ میلیون مترمکعب در طول سال متغیر است.

تالاب زریوار ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﭼﺸﻤﻪﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩﺟﻮﺵ و تامین کننده آب دریاچه ﺩﺭ ﺭﺗﺒﻪ ﺍﻭﻝ ﺟﻬﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ، ﺍﯾﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺭﺳﻮﺏ ﻭﮔﻞ ﻭﻻﯼ ﺍﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﺩﺭﯾﺎﭼﻪ ﻭﮔﻞﻭﻻﯾﯽﮐﻪ از نشست نیزارها و پوشش گیاهی ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎسیلاب ها ﺍﺯﮐﻮﻩﻫﺎﯼ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺑﻪ ﺩﺭﯾﺎﭼﻪ ﺳﺮﺍﺯﯾﺮﺷﺪﻩﺍﻧﺪ.

منبع : ایسنا