رمزفردا بروزترین خبرهای ایران و جهان
کتاب به عنوان بن مایه و بنای فرهنگی جامعه یکی از ارکان مورد توجه دولت سیزدهم در برنامه‌ریزی و سیاست‌های مد نظر اعلام شد؛ چشم اندازهای ترسیم شده فرهنگی پس از رکود دو ساله فعالیت‌های فرهنگی بر اثر شیوع کرونا نویدبخش حیاتی تازه در جان بی رمق فرهنگ از جمله حوزه کتاب بود.
به گزارش رمز فردا به نقل از ،مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نقل از ایرنا، کتاب از دیرباز، حافظ و احیاکننده تفکر و اندیشه های والا و منبع عظیمی بوده است که طالبان علم، اندیشه و حقیقت را سیراب نموده، ارزیابی شرایط و امکانات موجود فرهنگی مبین این نکته است که امروزه کتاب می تواند به عنوان یک وسیله مطمئن و کارآمد در بهینه سازی فضای فرهنگی جامعه مورد استفاده قرار گیرد.
تجربه جهانی نشان میدهد که رشد و توسعه تمدنها، ریشه در رشد فکری و فرهنگی هر جامعه دارد و بدون رشد فرهنگ کتابخوانی در جوامع، نمی توان به رشد هیچ تمدنی دل خوش کرد. باید تأکید کرد که علی رغم رشد رسانه های گوناگون جمعی تاکنون هیچ رسانه ای نتوانسته است نقشی را که کتاب در رشد تمدن ها داشته است، ایفا نماید.
از سویی مسلم است آنچه در فرهنگ می‌تواند نقش‌آفرین باشد، بحث کتاب و مطالعه کتاب است یعنی اگر تئاتر، فیلم سینمایی و سریال هم ساخته می شود همه اینها از یک کتاب، اندیشه، ایده و تفکر بر می خیزد.
دولت سیزدهم با توجه و نگاه ویژه به اهمیت مسئله فرهنگ اهتمام جهت رونق این حوزه را در چشم انداز خود به عنوان یک اولویت اعلام کرد، اهتمامی که فعالان و دغدغه مندان کتاب را نیز امیدوار کرد تا بویژه پس از دو سال رکود فعالیت های فرهنگی از جمله برنامه های مسیر ترویج کتاب و کتابخوانی این حوزه تکان و تحولی به خود ببیند تا با رمقی بیشتر به سمت توسعه حرکت کند.
نوید حمایت جدی دولت سیزدهم از فعالیت های حوزه کتاب
مساله ای که معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری ۲۷ مهرماه در حاشیه مراسم جایزه ملی کتاب سال جوانان در جمع خبرنگاران درباره اهمیت فرهنگ و مطالعه کتاب گفت: اگرچه در این ایام و در این دوره بحث مسائل اقتصادی بسیار مهم است و فوریت دارد و باید به آن پرداخته شود اما مسئله فرهنگ هم همواره از یک جایگاه والایی برخوردار است.
وی افزود: برای رفع برخی از مشکلات اقتصادی هم حتی لازم است کارهای فرهنگی صورت گیرد و جریان سازی فرهنگی شود، از این جهت نباید به موضوع کم‌توجهی شود.
حسینی با اشاره به اهمیت فرهنگ در جامعه، یادآور شد: رهبر معظم انقلاب هم همواره بر سه موضوع اقتصاد، علم و فرهنگ تاکید دارند و مطالباتی را از مسولان داشته اند.
معاون رییس جمهور تاکید کرد: آنچه در فرهنگ می‌تواند نقش‌آفرین باشد بحث کتاب و مطالعه کتاب است، یعنی اگر تئاتر، فیلم سینمایی و سریال هم ساخته می شود همه اینها از یک کتاب، اندیشه، ایده و تفکر بر می خیزد.
وی با اشاره به اهمیت مسئله فرهنگ برای دولت سیزدهم گفت: مخصوصا با نگاه ویژه‌ای که آقای رییس جمهور به فرهنگ دارد تلاش می‌شود نسبت به این موضوع اهتمام بیشتری باشد و ما شاهد رونق فعالیت های فرهنگی در حوزه های گوناگون از جمله در حوزه کتاب باشیم.
معاون رییس جمهور گفت: اگرچه اکنون بخشی از مطالعه در فضای مجازی انجام می شود اما همین که مطالعه جزو کارهای روزانه افراد قرار بگیرد و موثر است و باید سعی کنیم خانواده را به مطالعه و کتابخوانی عادت دهیم.
وی تصریح کرد: بنای دولت بر این است که همزمان با تلاشی که برای رفع مشکلات اقتصادی می‌شود به فرهنگ هم توجه کافی داشته باشد. انشالله شرایط بازگشایی مدارس و دانشگاه ها هم فراهم شود که این مسئله در این حوزه تاثیر خواهد داشت.
وی اضافه کرد: از طرفی برگزاری جشنواره ها، مسابقات و جوایزی که در بحث کتاب داده می‌شود هم می‌تواند یک رقابت سالم ایجاد کند و جوان ها را به مطالعه بیشتر ترغیب کند و آنهایی که اهل قلم هستند را به نوشتن تشویق کند.
حسینی با اشاره توجه دولت سیزدهم به مسئله فرهنگ اظهار داشت: در سفرهای استانی هم قرار است به بحث فرهنگی توجه بیشتری شود. از گذشته هم در عرصه کتاب و کتابخوانی حمایت‌هایی وجود داشته ولی در این دوره قطعاً حمایت جدی تری صورت خواهد گرفت.
معاون پارلمانی رییس جمهور تاکید کرد: متاسفانه برخی از فعالیت‌های فرهنگی و هنری دچار یک رخوت و رکود شده بود که الحمدالله در این دولت توجه بیشتری وجود خواهد داشت، همه حوزه ها باید کمک کنند و با یک تقسیم کار بین همه نهادها جریان‌سازی فرهنگی صورت گیرد.
به دنبال تبیین برنامه ریزی های دولت سیزدهم از همه سو وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم هم در آستانه هفته کتاب جمهوری اسلامی در خطبه های پیش از نماز جمعه با بیان اینکه جریان مومن انقلابی در صحنه حاضر هستند، خاطرنشان کرد: در دولت انقلابی و در بین مردم نهضت تولید فرهنگی را در همه حوزه‌های فرهنگی و هنری خواهیم داشت، هیچ محدودیتی برای تولید گسترده با مشارکت توده های انقلابی مردم نداریم. یکی از این سرفصل‌های مهم موضوع کتاب است.
محمد مهدی اسماعیلی گفت: کتاب و کتابخوانی یکی از سرفصل های مهم حوزه فرهنگ است که از توصیه‌های رهبر انقلاب اسلامی نیز به شمار می رود؛ ایشان دو سال گذشته فرمودند «نهضت کتابخوانی در کشور ایجاد شود». ما پیش‌بینی می‌کنیم امسال بیش از ۱۰۰ هزار عنوان کتاب در کشور منتشر خواهد شد البته از این میزان راضی نیستیم.
اعمال سیاست های حمایتی برای اصلاح روند کمرنگ شدن کتاب در سبد خانوار
اسماعیلی خاطرنشان کرد: به دلیل فشارها و مشکلات اقتصادی کتاب و محصولات فرهنگی در سبد خانوارها کمرنگ شده است. البته در دولت سیزدهم با اعمال سیاست‌های حمایتی، اصلاح این روند را آغاز کردیم.
اسماعیلی گفت: کشور در سال حدود ۳۰۰ هزار تا ۳۵۰ هزار تن کاغذ نیاز دارد. اگر همه ظرفیت مجموع کارخانه‌ها به کار گرفته و مشکلات اقتصادی و تولید آنها حل شود، تا دو سال آینده می‌توانیم ۲۷۰ تا ۲۸۰ هزار تن کاغذ مورد نیاز را در داخل کشور تولید کنیم تا کتاب و کتابخوانی را برای مردم ارزان کنیم، این اقدامات در حوزه «تولید کتاب» است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در کنار بسترسازی نهضت کتابخوانی، مردم هم باید کتابخوان شوند؛ اگر کتاب تولید شود حتی ارزان‌سازی هم صورت بگیرد اما میل و نیاز برای مراجعه به کتاب و کتابخوانی در مردم وجود نداشته باشد، کار ما بی‌فایده است.
اسماعیلی اظهار داشت: در نهضت کتابخوانی در کنار رفع موانع و نیازهای تولید و انتشار کتاب، باید صنعت نشر به خودکفایی برسد، مردم کتابخوان شوند و این نیاز مهم در خانواده ها درک و مورد توجه قرار گیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: با توسعه گسترش فضای مجازی، مصرف فرهنگی عمدتا در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی است؛ به همین دلیل کتابخوان کردن جامعه کار دشواری است و رهبر معظم انقلاب اسلامی از عنوان «نهضت کتاب و کتابخوانی» استفاده می‌کنند.
کتاب باید جزو ثابت زندگی روزمره شود
اسماعیلی بر ضرورت تسهیل تولید و نشر کتاب و توسعه کتابخوانی تاکید کرد و افزود: باید جشنواره های بزرگ فرهنگی در حوزه کتاب برگزار شود؛ بر این اساس، مطابق هر سال پایتخت فرهنگی کتاب روزهای آینده انتخاب خواهد شد.
وی گفت: رویکرد نظام جمهوری اسلامی و دولت سیزدهم توجه به مناطق محروم و کمتر برخوردار، گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی و احداث کتابخانه‌های عمومی در این مناطق است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: تعداد بسیار زیادی کتابدار در شهرهای کوچک در سراسر کشور با امانت دادن و معرفی کتاب به عنوان ماموران فرهنگی فعالیت می‌کنند، برنامه‌های متنوع کتابخوانی برای گروه‌های سنی مختلف برگزار می‌کنند که باید گسترش یابد.
اسماعیلی بیان کرد: در خانواده‌های مکتبی و انقلابی کتاب باید جزو ثابت زندگی روزمره باشد؛ رهبر معظم انقلاب نمونه اکملی در این حوزه هستند و ما هم به این موضوع اقتدا می‌کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابراز امیدواری کرد که با اجرای «نهضت کتاب و کتابخوانی» در دولت سیزدهم، هم مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این حوزه حل شود و هم با تبلیغات گسترده، فرهنگ کتابخوانی در جامعه ترویج یابد.
برگزاری دومین دوره جایزه ملی کتاب سال جوانان را می توان یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی نیمه نخست سال ۱۴۰۰ در حوزه کتاب دانست که پذیرای آثار برتر دانشوران جوان کشور بود.
اولین دوره این جایزه در سال ۹۸ برگزار و سپس با شیوع کرونا در سال ۹۹ تعطیل شد. این جایزه که به کوشش کانون فرهنگ و اندیشه ایرانیان و با آرمان نکوداشت و تشویق برترین پدیدآورندگان نوقلم ایران زمین پایه گذاری شده است، با هدف پیشبرد و فزون بخشی آثار دانشی و پژوهشی نویسندگان، پژوهشگران و مترجمان جوان و شکوفایی آنها ۲۷ مهرماه همزمان با آغاز جشن های هفته وحدت در تالار وحدت به ایستگاه پایانی رسید.
در آیین گرامیداشت برترین های این دوره، پدیدآورندگان ۱۳ عنوان کتاب در مقام برگزیده و ۲۸ عنوان کتاب در مقام شایسته تقدیر، با حضور بلندپایگانی از دستگاه‌های گوناگون کشور، نکو داشته شدند.
بیست و نهمین هفته کتاب با نوید و امید پساکرونا
اما فعالیت های حوزه کتاب با امید پویایی پس از رکود دو ساله ناشی از شیوع کرونا و نوید اهتمام دولت سیزدهم برای تکاپوی بیشتر به بیست و نهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران پیوند خورد، فعالیت هایی که می‌تواند نقطه مناسبی، برای شروع فصلی جدید در فعالیت‌های حوزه کتاب و کتابخوانی باشد.
هفته کتاب سال ۱۴۰۰ که با شعار «جای خالی را با کتاب خوب پُرکنیم» از ۲۴ آبان آغاز شده بود، روز نخست آذر به پایان رسید. در این هفته نشست‌ها و برنامه‌های متنوعی از سوی نهادهای مختلف، برگزار شد. جشن‌های تقدیر، رونمایی‌ها، نشست‌های تخصصی، بخشی از این برنامه ها بوده و برگزاری آیین گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار صبح روز دوشنبه (۲۴ آبان) همزمان با آغاز هفته کتاب با حضور مسئولان فرهنگی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تجلیل از برگزیدگان بخش های مختلف ترویج کتابخوانی در تالار وحدت را نیز می توان برجسته ترین این برنامه ها برشمرد.
خدمتگزار برتر، صفحات مجازی برتر کتابخانه های نهادی، کتابخوان برتر، کتابخانه برتر نهادی و کتابداران برتر بخشی از معرفی شدگان این دوره بودند.
همچنین در آستانه هفته کتاب پنجمین دوسالانه کارتون کتاب با داوری آثار ۶۳۷ هنرمند از ۶۴ کشور جهان برگزار شد.
همزمان با روزهای پایانی هفته کتاب نوزدهمین دوره طرح‌های توزیع یارانه کتاب نیز از طریق کتابفروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب) با عنوان «پاییزه کتاب ۱۴۰۰» با مشارکت ۹۶۶ کتابفروشی از شنبه (۲۹ آبان) تا چهارشنبه (۳ آذر) در کتابفروشی های عضو طرح برگزار شد، البته زمان برگزاری طرح در شهرهای کم‌جمعیت و محروم تا ۸ آذر تعیین گردید.
طرح های فروش فصلی، در روزگار کرونا یکی از راه هایی بودند که کتابفروشی ها را زنده و پویا نگه دارند و وضعیت اقتصاد نشر را بهبود بخشند.
در پایان این طرح محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حساب توییتر خود نوشت: در آخرین ساعات طرح پاییزه کتاب، بیش از ۴۲۵ هزار کتاب به مبلغ حدود ٢٨٠ میلیارد ریال از کتابفروشی های کشور خریداری شده است.
حرکت به سمت عدالت فرهنگی و توجه به شهرهای کمتر توسعه یافته وجه تمایز این دوره نسبت به دوره های قبل بود و طرح به مدت۵ روز دیگر در این شهرها ادامه خواهد داشت.
چشم انداز فیزیکی برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران
اما یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی سالانه کشور در حوزه کتاب برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است که سال گذشته به دلیل محدودیت های کرونایی به صورت فیزیکی برگزار نشد، اما خبر هفته کتابی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، برای آماده‌سازی مقدمات برگزاری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۱ به صورت فیزیکی مایه شعف فعالان این حوزه شده است.
مهدی رمضانی اظهار داشت: ما جلسات و برنامه ریزی هایی را برای شروع آن در نظر گرفته ایم. اتاق عملیات نمایشگاه فیزیکی در سال ۱۴۰۱ را به راه انداخته ایم که این کار صورت بگیرد. نمایشگاه فیزیکی در ماه های قبل از برگزاری ما و ناشران را درگیر خود می کند و برای آن باید آمادگی هایی کسب کنیم.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات، درباره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، گفت: به ما اعلام شده که برای برگزاری این نمایشگاه آماده شویم. در حال کسب آمادگی های لازم هستیم و برخی از مشکلات نرم افزار قبلی و روش برگزاری را پیدا کرده ایم و باید اصلاح شود، بخش دیگری را هم در حال تدبیر هستیم. انشاالله به زمان برگزاری برسیم و امسال یک پله جلوتر از سال قبل باشیم.
وی درباره محدودیت های احتمالی این نمایشگاه، گفت: تصمیم گیری درباره وضعیت واکسن یا ماسک، منوط به گفت‌وگوهای ما با ستاد ملی مقابله با کرونا خواهد بود که آنها چه تصمیمی در این زمینه خواهند گرفت. اما هر چه در آن زمان، عادت عمومی کشور باشد، نمایشگاه هم به دلیل تراکم افراد و احتمال شیوع بیماری، تابع قواعد خواهد بود و هر شیوه نامه ای که در کشور اجرا شود در نمایشگاه نیز برنامه ریزی خواهد شد. اگر وضعیت به سمت نفی کلی برگزاری نمایشگاه نرود، ما برنامه های دقیقی خواهیم داشت.
برنامه ریزی برای استفاده از ظرفیتی به نام نمایشگاه های منطقه ای
بسنده نکردن به برگزاری این نمایشگاه را می توان نقطه تاملی در اهتمام دولت برای ارتقای حوزه کتاب دانست، چون در کنار تلاش برای برگزاری نمایشگاه بین المللی معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر استفاده از فرصت‌های منطقه‌ای برای ترویج کتاب‌های ایرانی و ضرورت توجه به نمایشگاه‌های کتاب در منطقه تاکید کرد و گفت: نباید از ظرفیت‌های نمایشگاه‌های منطقه غافل باشیم.
یاسر احمدوند با تاکید بر استفاده از فرصت‌های منطقه‌ای و استفاده از این ظرفیت برای ترویج کتاب‌های ایرانی گفت: یکی از رویکردهای معاونت امور فرهنگی در سالهای اخیر حضور در نمایشگاه‌های کتاب در اقصی نقاط جهان بوده است در حالی که از ظرفیت‌های نمایشگاه‌های منطقه غافل بوده‌ایم.
وی ادامه داد: با حضور تشکل‌های نشر می‌توانیم شورایی برای بررسی توانمندی‌ها و ارتقای نشر ایران در منطقه داشته باشیم و برای آن راهبردی تدوین کنیم. همچنین می‌توانیم با برگزاری دوره‌های خاص به آموزش ناشران داخلی برای حضور در این رویدادها بپردازیم. از سوی دیگر در سالهای اخیر برخی از ناشران توانسته‌اند به موفقیت‌هایی در نمایشگاه‌های خارجی دست یابند که می‌توانیم تجربیات آنها را به دیگر ناشران منتقل کنیم.
معاون امور فرهنگی با استقبال از برگزاری نمایشگاه کتاب تخصصی کودک و دعوت از ناشران منطقه‌ای برای حضور در آن گفت: این ایده بسیار خوبی است اما نیاز به کارشناسی بیشتر دارد. باید رویدادی تعریف کنیم که موفق باشد و به شخص یا نهادی اتکا نداشته باشد. معتقد به حمایت از چنین برنامه‌هایی هستم اما باید عاقلانه عمل کرد.
وی ادامه داد: برای نمایشگاه کتاب و تصویرگری باید مدلی طراحی شود و ابعاد این نمایشگاه را در نظر بگیریم. همچنین باید به رشد ناشران عرب و ترکیه در سالهای اخیر توجه کنیم.
مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در بخشی دیگر از زمینه های ارتقای حوزه کتاب از برگزاری نخستین جلسه هیات رسیدگی به صدور و تمدید ۱۳۰ پروانه نشر متقاضی خبر می دهد.
محمد اله‌یاری با اشاره به برگزاری این جلسه، گفت: در این جلسه ضمن بررسی راه کارهای مختلف در خصوص رفع دغدغه های ناشران، بیش از یکصد و سی پرونده از سراسر کشور رسیدگی شد و یکصد و بیست و هفت پرونده مورد تصویب قرار گرفت.
خانه کتاب و ادبیات ایران همچنین به نمایندگی از صنعت نشر در سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب وین (۱۹ تا ۲۳ آبان)، حضور پیدا کرد. این موسسه با مشارکت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در وین در غرفه‌ای به متراژ ۱۸ متر مربع به نمایندگی از صنعت نشر کشورمان به عرضه و معرفی بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب‌های برتر و حائز جوایز ادبی از ناشران ایرانی با موضوعات دین، ادبیات معاصر و کلاسیک، ادبیات کودک و نوجوان، ادبیات پایداری و دفاع مقدس، ایران‌شناسی و هنر پرداخت.
از دیگر اقدامات صورت گرفته توسط خانه کتاب و ادبیات ایران می‌توان به معرفی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نمایشگاه مجازی کتاب تهران، طرح گرنت و طرح تاپ اشاره کرد. همچنین معرفی ناشران و نویسندگان ایرانی در قالب بروشورهای تخصصی و معرفی خانه کتاب و ادبیات ایران از دیگر برنامه های این مجموعه در سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب وین بود.
