حالا ۲۷ سال از زمان اختصاص نخستین سینما به اهالی رسانه در ایام برگزاری جشنواره فجر میگذرد؛ تصمیمی که در سال ۶۳ و در دوره سوم جشنواره فیلم فجر گرفته و در پی آن قرار شد ردیفی در سینما صحرا را برای اهالی رسانه در نظر بگیرند و بعدها اختصاص این تک ردیف به تخصیص سینمایی ویژه به اهالی رسانه ارتقا پیدا کرد.
این برای اولین بار است که پردیس سینمایی «چارسو» با ظرفیت هزار و ۱۰۹ صندلی میزبان خبرنگاران میشود تا در فهرست ۹ سینمایی قرار بگیرد که تا به امروز و در این ۲۷ سال بهعنوان سینمای اصحاب رسانه در جشنواره فیلم فجر معرفی شدهاند.
گرچه هر ساله اعلام سینماهای خبرنگاران و منتقدان یکی از مسایلی است که زیر ذره بین آنها قرار میگیرد اما شامگاه ۲۶ دی ماه معرفی پردیس چارسو به عنوان سالن مخصوص اهالی رسانه واکنشهای منفی و مثبتی را در فضای مجازی در پی داشت و حالا باید ببینیم این سینما توان و ظرفیت میزبانی از خبرنگاران را که اتفاقاً جمعیتی زیادی را هم شامل میشوند، دارد یا نه.
یک مرور؛ همه سینماهایی که میزبان اصحاب رسانه بودند
همانطور که در ابتدای این گزارش اشاره شده برای اولین بار در سال ۶۳ برگزارکنندگان سومین دوره جشنواره فیلم فجر تصمیم گرفتند ردیفی از سینما صحرا را به عنوان ظرفیتی برای میزبانی از اهالی رسانه در نظر بگیرند، اما از دوره یازدهم جشنواره بود که سینمایی خاص بهصورت اختصاصی برای میزبانی از «اصحاب رسانه» از سوی جشنواره معرفی شد. از آن دوره تا امروز مرکز همایشهای برج میلاد با ۹ دوره میزبانی، یعنی از دوره بیست و هشتم تا سی و پنجم و البته دوره سی و نهم و با ظرفیت ۱۶۰۰ نفر رکورددار این اتفاق است.
پیش از آن این رکورد در اختیار سینما استقلال بود؛ سینمایی که ۷ دوره به عنوان سینمای رسانهها معرفی شد و با ظرفیت ۷۰۰ نفر در دورههای ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۸، ۱۹، ۲۱ و ۲۲ جشنواره فیلم فجر فیلمهای این رویداد سینمایی را برای اصحاب رسانه به نمایش میگذاشت.
در این میان هستند سینماهایی که تنها یک دوره این رویداد سینمایی را میزبانی کردهاند، در دوره یازدهم سینما شهر قصه با ظرفیت ۱۴۷ نفر و در دوره بیستم سالن حجاب با ظرفیت ۵۷۰ نفر جزو سینماهایی بودند که با خبرنگاران همراه شدند.
سینما فلسطین هم که شب گذشته به عنوان سینمای منتقدان معرفی شد وجهی نوستالوژیک برای اهالی رسانه دارد، سال ۸۵ بود که سالنهای این سینما حضوری تازه از مخاطبان خاص جشنواره را به خود تجربه کرد، میزبانی این سینما از اهالی رسانه به عنوان سینمای مرکزی، اتفاقی بود که در بیست و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر آزموده شد، همین تجربه بود که بعدها در سال ۸۷ و در دوره بیست و هفتم این رویداد هم تکرار شد و این سینما با ظرفیت ۱۰۳۹ نفر به خبرنگاران اختصاص داده شد؛ همان سالی که اکران فیلم سینمایی «درباره الی…» به کارگردانی اصغر فرهادی در نیمههای شب سینما فلسطین، تبدیل به یکی از خاطرات مشترک اصحاب رسانه شد.
«سینمای منتقدان» اما عنوانی است که از سال ۷۱ در ادبیات سینمایی خبرنگاران رایج شد، دوره یازدهم بود که برای اولین بار سالن سینمایی به نویسندگان مطبوعات، رسانهها و دستاندرکاران فیلمها اختصاص پیدا کرد و سینما شهر قصه میزبان شد. سینما فلسطین حالا بازگشتی ۱۵ ساله به احوالات آن روزها دارد، حالا بعد از گذشت ۱۵ سال مجدداً میزبانی برخی از اهالی رسانه و منتقدان را بر عهده دارد.
میدان ولیعصر هم که حالا بخشی از خاطرات جمعی همه ما را در بر میگیرد گرچه سینماهایی تک سالنه را در پیرامون خود دارد، اما در دهه ۷۰ بخشی از خاطرات فجر برای اصحاب رسانه با محوریت این میدان رقم خورد؛ در سالهای ۷۲، ۷۳ و ۷۷ و در جریان دورههای ۱۲، ۱۳ و ۱۷ جشنواره فیلم فجر سینما قدس با ظرفیت ۴۷۸ نفر شاهد برپایی جشنواره بود تا نامش را در میان سینماهای میزبان اهالی رسانه ثبت کند.
در کنار سینما قدس، سینما صحرا نیز سابقه سه دوره برگزاری این رویداد را در دورههای ۲۳، ۲۴ و ۲۶ دارد. سینمایی خاطرهساز که ظرفیتی ۱۲۰۰ نفره را برای اکران فیلمها شامل میشود.
سال ۹۶ بار دیگر انتقادات به محل برگزاری جشنواره، سرفصلی تازه در اتفاقات رنگ به رنگ جشنواره فیلم فجر رقم زد و پردیس ملت هرچند پیش از آن در مراسمهای جنبی، اکرانهای خصوصی فیلمها را به خود میدید اما با آنکه خبرهایی از بازدید برگزارکنندگان از سینماهای مختلف شنیده میشد، سرانجام برای دوره سی و ششم به عنوان مرکز اصلی جشنواره برگزیده شد.
در دوره ۳۷ و ۳۸ هم این میزبانی تکرار شد تا پردیس ملت با ظرفیت ۱۰۸۰ نفر سه دوره متوالی میزبانی اصحاب رسانه در جشنواره فیلم فجر را در کارنامه خود داشته باشد.
چالشهای چارسو؛ نقاط مثبت و منفی برای یک میزبانی
از شب گذشته تا همین لحظه هنوز مساله برگزاری جشنواره فیلم فجر در پردیس چارسو بحث داغ محفلهای رسانهای و سینمایی است. برخی سابقه برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر و رویدادهایی همچون جشنوارههای سینماحقیقت، فیلم کوتاه تهران و… را تجربهای موفق عنوان میکنند که میتواند در این دوره از جشنواره فیلم فجر هم تکرار شود. عدهای نیز آن را تصمیمی نادرست توصیف میکنند که میتواند عنوان «بدترین تجربه» را هم به خود اختصاص دهد.
نکته جالب این تصمیمگیری در دقیقه نود، طرح برخی شائبهها درباره اختلافات مالی میان مسئولان جشنواره و مدیران شهرداری تهران بر سر میزبانی برج میلاد است. نکتهای که هرچند بهصورت رسمی اعلام نشده اما موضع توئیتری سعید الهی از مدیران جشنواره و کنایه نسبت به آنچه «شکاف بیننسلی مدیران جوان و میانسال در شهرداری و ارشاد» خوانده است، این ابهام را تشدید کرد. با این وجود و به هر دلیلی حالا قرعه میزبانی به نام «چارسو» افتاده است؛ معایب و محاسن این سینما به عنوان سالن اصلی رسانهها چیست؟
در میان همه سینماهایی که تاکنون به عنوان مرکز اصلی این رویداد معرفی شدهاند تنها مرکز همایشهای برج میلاد و پردیس ملت بودند که مزیت نسبی پارکینگ را در بر داشتهاند، پردیس چارسو حالا به عنوان سومین سینمایی محسوب میشود که میتواند بخشی از دغدغه اصحاب رسانه در زمینه رفت و آمد به محل برگزاری این رویداد را مرتفع کند از سویی دیگر با توجه به قرارگیری این سینما در مرکز شهر، دسترسی آن دسته از اهالی رسانه که فاقد خورد هستند نیز به خانه جشنواره تسهیل خواهد شد.
پردیس چارسو در این سالها از معدود سینماهایی به شمار میرفته که کیفیت پخش مناسبی دارد از این منظر که این سینما امکانات اکران و تجهیزات مناسبی دارد و میتواند دغدغه سینماگران در حوزه رسا بودن صدا و وضوح تصویر را مرتفع کند. چه اینکه پیش از این و در روزهای منتهی به آغاز جشنواره فیلم فجر طیفی از فیلمسازان قبل از اینکه فیلمشان را در جشنواره فیلم فجر به نمایش بگذارند، آثارشان را در همین پردیس و در قالب اکرانهایی محدود در معرض دید خبرنگاران و منتقدان قرار میدادند و بازخورد آنها را دریافت میکردند.
با این حال همین پردیس نقاط ضعفی هم دارد که برگزاری یک رویداد با مختصات جشنواره فیلم فجر در آن را دوچندان دشوار میکند؛ همجواری سالنهای سینمایی پردیس چارسو با پاساژ خرید و فروش موبایل یکی از نکاتی است که همواره دغدغه برگزارکنندگان برنامههای مختلف هنری بوده است و باید دید مدیریت مراجعان به این بازار و تفکیک آنها از خبرنگاران و سینماگران مهمان این رویداد به چه صورت در طی ۱۰ روز برگزاری جشنواره رقم خواهد خورد.
از سوی دیگر این سینما فضایی محدود برای دسترسی به سالنهای اکران و لابی را دارد، این همان نکتهای است که دستاندرکاران پیشین جشنواره فیلم فجر را از واگذاری میزبانی جشنواره به این سینما منصرف میکرد، از سویی دیگر با پایان نمایش فیلمها و خروج همزمان مخاطبان از سالنها ازدحامی رقم میخورد که به نظر میرسد با توجه به همهگیری کرونا، رعایت پروتکلهای بهداشتی را دشوار و امکان ابتلا به بیماری را تشدید کند. دسترسی به سالنها از لحاظ محدودیت پله برقی و آسانسورها نیز از دیگر نکاتی است که منتقدان میزبانی چارسو روی آن انگشت میگذارند و به استناد آن این پردیس را فاقد شرایط ایدهآل برای برگزاری یک رویداد میدانند.
در کنار میزبانی از اصحاب رسانه و تماشای فیلمها اما از دوره هشتم جشنواره فیلم فجر بود که جلسات پرسش و پاسخ فیلمها به مدیریت عبدالله اسفندیاری در مرکز آموزش فیلمسازی بهعنوان یکی از مهمترین برنامههای جنبی جشنواره کلید خورد اما هنوز سینمایی به طور مستقل در اختیار رسانهها قرار نداشت. حالا نیز با میزبانی چارسو، نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که این سینما مکانی را به منظور برگزاری نشستهای پرسش و پاسخ که اتفاقاً از مهمترین بخشهای این رویداد سینمایی محسوب میشود، ندارد و تخصیص یکی از سالنها به این امر هم میتواند چالشهایی را برای برنامهریزان این دوره از جشنواره به همراه داشته باشد.
با تمام این تفاسیر چهلمین جشنواره فیلم فجر قرار است در بازه زمانی ۱۲ تا ۲۲ بهمنماه برگزار شود و پردیس چارسو برای اولینبار این فرصت را پیدا کرده است تا شانس خود را برای میزبانی از اصحاب رسانه در این مهمترین رویداد سینمای ایران بیازماید؛ آیا این پردیس میتواند سربلند از این آزمون بیرون بیاید؟
منبع : خبرگزاری صدا و سیما