رمزفردا بروزترین خبرهای ایران و جهان
به گزارش رمز فردا /قزوین پسته گل سرسبد آجیل‌هاست اما در قزوین نه تنها در آجیل بلکه در غذا و شیرینی هم از پسته استفاده می‌شود؛ اغلب درختان پسته قزوین در باغستان سنتی کاشته شده است که قدمتی دیرینه دارند و هنوز هم سخاوت خود را از مردم شهر دریغ نکرده‌اند.
به گزارش رمز فردا ، درختان پسته باغستان سنتی قزوین گواه بر کشت هزار ساله پسته در قزوین دارد؛ اما به راستی پسته قزوین چقدر در کشور شناخته شده است.
بنا به بیان کارشناسان پسته ارقام مختلفی دارد اما پسته قزوین به لحاظ رنگ خوش رنگتر است و برای پخت شیرینی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ البته زنان قزوینی از دیرباز با پسته و بادام برداشت از باغات خود شیرینی تهیه می‌کردند و همچنان این رسم در قزوین پابرجاست.
علیرضا خمسه، فعال باغستان سنتی قزوین در این خصوص به ایسنا می‌گوید: باغستان سنتی قزوین به احتمال زیاد با هسته ساسانی تشکیل شده و در دوره اسلامی تا اواخر قاجار گسترش داشته است؛ در دوره صفویه با احداث باغات درون‌شهری، قزوین به یک باغ شهری بزرگ تبدیل شد و این تا دوره قاجار ادامه یافت؛ در دوران پهلوی با خیابان‌کشی و احداث راه‌آهن و ایجاد شهر صنعتی، بخشی از باغات از بین رفت و سپس از اوایل دوران پهلوی تا کنون حدود دوپنجم باغستان سنتی قزوین از بین رفته است.
وی توضیح می‌دهد: در منابع قدیمی که در خصوص باغستان نگارش شده در خصوص گردو و پسته صحبت شده لذا قدیمی‌ترین محصول باغستان پسته است؛ پسته قزوین انواع مختلفی دارد؛ در همین منابع در خصوص کیفیت پسته قزوین صحبت شده است ولی پسته قزوین حتی در کشورمان خودمان ناشناخته است.
پسته با فرهنگ قزوین عجین است
مرتضی تدین یکی از باغداران و از فعالان باغستان سنتی قزوین به ایسنا می‌گوید: در سفرنامه‌ها از پسته اسم برده شده است که سابقه آن را نشان می‌دهد؛ شیرینی‌های سنتی قزوین با پسته تهیه می‌شوند و می‌توانیم بگوییم که این محصول با فرهنگ قزوین عجین شده است.
وی بیان می‌کند: پسته قزوین دیمی است و سالی یک بار آبیاری می‌شود و برخی سال‌ها آبیاری نمی‌شود که همین باعث ریز شدن محصول می‌شود، در باغستان سنتی قزوین درختانی هستند که ۵۰ سال آب نخورده‌اند ولی همچنان محصول می‌دهند چون ریشه درخت پسته عمقی است. معمولاً درختان پسته را بعد از چینش هرس می‌کنند اما عده‌ای از باغداران بعد از اسفند ماه هرس را انجام می‌دهند. از گذشته کارگران فصلی برای بیل زدن و هرس کردن باغات پسته از دیگر شهرها به قزوین می‌آیند.
خمسه نیز اشاره می‌کند: پسته قزوین سالم است تا قبل این ارگانیک بود ولی الان می‌گوییم سالم است چون باغداران یکی دوبار سم می‌زنند ولی با این وجود پسته قزوین سالم محسوب می‌شود؛ از دیرباز در باغستان از سم استفاده نمی‌کردند چون باغات قزوین در عمق است و حق‌آبه زمستانی یا همان «تلخاب» باعث یخ‌زدگی آب می‌شود و آفت درخت را از بین می‌برد؛ طی ۲ دهه اخیر با توجه به کاهش بارش، گرمای هوا و عدم یخبندان در زمستان باغداران برای مبارزه با آفات ۲ مرحله از سم استفاده می‌کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: رنگ، طعم و چگالی یا همان روغن پسته باعث کیفیت آن شده است. پسته قزوین ناشناخته است؛ پسته قزوین را به‌خاطر گرم بودنش نمی‌توانستند به‌صورت تازه به جایی عرضه کنند چون روپوست آن به‌خاطر گرما زود سیاه می‌شود بنابراین آن را خشک و مغز کرده و در شهر عرضه می‌کردند.
این فعال باغستان اضافه می‌کند: با اینکه صادرات قزوین بالا است و کشمش، میوه‌های خشک، غلات و خشکبار صادرات می‌شود و محصولات زراعی و باغی قزوین در نقاط مختلف کشور شناخته شده اما پسته قزوین از هزار سال پیشین تا به امروز ناشناخته است البته با رونق گرفتن گردشگری استان، پسته قزوین در حال شناخته شدن است.
«کله‌بزی» مرغوب‌ترین پسته قزوین
تدین به ارقام پسته قزوین اشاره و بیان می‌کند: مرغوب‌ترین پسته قزوین پسته «کله‌بزی» است؛ بادامی، سفید پسته، کال خندان و قرمز پسته از دیگر ارقام پسته قزوین است که پوست پسته کال خندان می‌ترکد.
وی ادامه می‌دهد: برخلاف پسته کرمان، پسته قزوین پوست نازکی دارد که با کوچک‌ترین وزش باد بر زمین می‌ریزد برای همین برای چیدن آن درخت را با چوب می‌زنند و یا با دست می‌چینند.
این فعال باغستان یادآور می‌شود: در گذشته پسته را در تغار بزرگ ریخته و بعد آب می‌ریختند؛ بعد از شل شدن پوسته آن را لگد می‌زدند؛ بعد با غربال در آب می‌شستند و پوست‌ها جدا می‌شد، در مرحله بعد پسته‌ها را روی زمین می‌ریختند و پاک می‌کردند امروزه پسته‌ها را با دستگاه پوست می‌کنند.
تهیه مربا با پوست پسته
وی تصریح می‌کند: قزوینی‌ها با پوست پسته مربا درست می‌کردند که به‌خاطر خاصیت گرمی‌اش برای تسکین درد پا استفاده می‌شد؛ برای درست کردن مربا پوست نازک پسته را با دست جدا می‌کردند و چند بار می‌جوشاندند تا تلخی پوست پسته گرفته شود. همچنین با پسته انواع باقلوا، شیرینی‌جات، شیرین پلو، قیمه نثار، هویج پلو، شله زرد، قیمه پلو و خورشت قیمه تهیه می‌شود.
تدین توضیح می‌دهد: پسته قزوین از لحاظ کیفیت چربی و اسید آمینه منحصر به فرد است و به تأیید انجمن پسته ایران رسیده که پسته قزوین بهترین نوع پسته است. پسته قزوین از لحاظ چربی و سبزینگی یک برند خاص جهانی است البته تا ۳۰ سال پیش پسته قزوین صادراتی بود؛ پسته کرمان را کال می‌چینند تا سبز رنگ باشد اما پسته قزوین ذاتاً سبز است؛ از زمانی که پسته کرمان را کال برداشت می‌کنند رونق پسته قزوین کم شده اما همچنان خلال پسته قزوین بهترین نوع خلال است که به آلمان، کانادا، هندوستان و کشورهای عربی صادر می‌شود.
وی تصریح می‌کند: مسئولین ملی و استانی برای پسته قزوین هیچ کاری نکردند و پسته کال کرمان بازار را اشباع کرده و همین موجب شده پسته قزوین از رونق بیفتد ولی از ارزش آن چیزی کم نمی‌شود. قبلاً پسته قزوین ۵۰ درصد گران‌تر از کرمان بود اما الان به‌خاطر اینکه اشباع بازار از پسته‌های کال کرمان قیمت‌ها برابری می‌کند. در صادرات مغز پسته قزوین حتی لپه‌ها آن هم صادر می‌شود ولی در صادرات مغز پسته کال کرمان لپه‌ها را جدا می‌کنند چون لپه‌ها زرد هستند؛ پسته قزوین هنوز طرفداران خود را دارد.
هنوز پسته قزوین در کشور معرفی نشده است
این فعال باغستان اظهار می‌کند: در دنیا پسته قزوین را می‌شناسند ولی هنوز پسته قزوین در کشور معرفی نشده است؛ تلاش کردیم برای معرفی پسته قزوین انجمن پسته شعبه قزوین را راه‌اندازی کنیم اما سازمان جهادکشاورزی قزوین در پنج سال اخیر کارشکنی کرد.
خمسه نیز تأکید می‌کند: یکی از مهم‌ترین تهدیدهایی که برای پسته قزوین وجود دارد شهرداری قزوین است چون با تصویب پروژه‌هایی در شهرداری و شورای شهر قزوین شدیدترین آسیب‌ها را به کالبد باغستان سنتی و پسته‌های کهن می‌زند که این‌ها در آینده باعث مرگ درختان هزارساله پسته می‌شود.
این فعال باغستان با صراحت می‌گوید: صحبت‌های بدون شناخت و غیرکارشناسی ارگان‌های مختلف به‌خصوص شهرداری و شورای شهر قزوین راجع این باغستان کهن و باغداران که ارزش شخصیت و تخصص یا توانمندی آنان را درک نمی‌کنند بیش از پیش درختان پسته و محصولات این شهر را تهدید می‌کند.
به گزارش رمزفردا ، بدون شک پسته قزوین با باغستان سنتی قزوین گره خورده است و اگر باغستان را از بین ببریم یکی از محصولاتی استراتژیک صادراتی استان و کشور حذف خواهد شد و این در حالی است که صادرات پسته می‌تواند با صادرات چندین بشکه نفت برابری کند.
