نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان که در عالی‌ترین سطح پیگیر پرونده‌های مختلف مربوط به روابط تهران-کابل است، می‌گوید: طالبان حتما در پی کسب مشروعیت بین‌المللی هستند و بر آن اصرار دارند. ایران هم در شرایط امروز با طالبان تعامل می‌کند اما تا دولت فراگیر تشکیل نشود آنها را به رسمیت نمی شناسد. با این حال خالی کردن عرصه در افغانستان به این معنی است که تروریسم در آنجا قوی می شود و به سمت مرزهای ما هم کشیده می‌شود.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش تصریح می‌کند: نمی‌خواهم بگویم ماهیت طالبان تغییر کرده یا خیر اما واقعیات حکمرانی این درس را داده که اگر می‌خواهند جامعه جهانی آنها را به رسمیت بشناساند، باید از حمایت قاطبه مردم استفاده کنند و خواسته‌های مردم را در نظر بگیرند.

حسن کاظمی قمی در گفت‌وگوی اختصاصی با ایسنا درباره دستاوردهای ایران در مواجهه با موضوع افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان در عرصه قدرت این کشور، اظهار کرد: افغانستان به عنوان یک کشور همسایه از جایگاه مهمی برای محیط امنیتی و سیاست خارجی ما برخودار است. تجربه بیش از چهار دهه نشان داده این کشور با توجه به ویژگی‌هایی که دارد دوبار مورد تجاوز و اشغالگری (آمریکا و شوروی سابق) قرار گرفته و جنگ‌های داخلی را از سر گذرانده، طبیعتا مسائلی که موجب شده این کشور به سمت جنگ و بی‌ثباتی و موج آواردگی و نهایتا رشد تروریسم برود بر روی محیط امنیتی ما هم در حوزه امنیت داخلی و هم سیاست خارجی اثر گذار است.

امروز اتفاق بزرگی افتاد و ما شاهد شکست سیاست‌های آمریکا در افغانستان هستیم، آمریکا شکست خورد، نظامیانش فرار کردند اما سرویس جاسوسی و امنیتی آن همچنان به دنبال شرارت هستند تا اجازه ندهند این کشور به سمت ثبات برودوی خاطر نشان کرد: امروز اتفاق بزرگی افتاد و ما شاهد شکست سیاست‌های آمریکا در افغانستان هستیم، آمریکا شکست خورد، نظامیانش فرار کردند اما سرویس جاسوسی و امنیتی آن همچنان به دنبال شرارت هستند تا اجازه ندهند این کشور به سمت ثبات برود. در چنین فضایی یکی از کارهای بزرگ ایران این است تا کمک کند افغانستان به مسیری حرکت کند که در دام این شرارت‌ها نیافتد.

نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان تصریح کرد: بنابراین مبارزه با تروریسم و سیاست‌های اشغالگر در گرو این است که واقعا بتوان دولت قوی و فراگیر تشکیل داد، چنین دولتی می تواند با تروریسم و سیاست های اشغالگر بجنگد و طرح های سازندگی و توسعه همکاری را به پیش ببرد. لذا تمایل داریم تا کمک کنیم که افغانستان به چنین سمت و سویی حرکت کند.

کاظمی قمی بیان کرد: امروز آمریکایی ها از دور دست به شرارت های خود می پردازند و یکی از تلاش هایشان این بوده تا ایران را در افغانستان درگیر کنند اما ما اجتناب طرفینی کردیم؛ خود رهبران این کشور هم متوجه شدند. همچنین در خصوص مهار داعش با هیات حاکمه افغانستان تلاش کردیم که خوشبختانه داعش سمت مرزهای ما نیامده است.

وی ادامه داد: همچنین سعی کردیم همکاری های تجاری خود با افغانستان را رونق دهیم در عین حال کمک کنیم همکاری های امنیتی نیز توسعه پیدا کند، این عوامل سبب می شود تا افغانستان به سمت امنیت، ثبات و مشارکت و فعالیت بیشتر می رود. خوشبختانه در این زمینه توفیقات خوبی داشتیم.

نماینده رئیس جمهور در امور افغانستان تاکید کرد: افغانستان یک شرایط عادی ندارد، کشوری نیست که زیرساخت‌های اساسی داشته باشد ضمن این که در زمینه امنیت نیز با مشکلاتی مواجه است به دلیل همین چالش‌ها، مردم این کشور مجبور به ترک کشور می شوند، بنابراین آوردن افغانستان به سمت آرامش و ثبات خود از کارهای بزرگ است.

کاظمی قمی افزود: این که امروز افغانستان به عنوان یک دغدغه جدی، ما را درگیر خود کند، ما از این مرحله عبور کرده ایم گرچه دغدغه هایی وجود دارد اما در صحنه عملیات اقدامات خوبی در حال انجام است که بتوان با تروریسم مبارزه و آن را مهار کرد.

وی با بیان این که توسعه همکاری های تجاری ایران و افغانستان در دستورکار قرار دارد، گفت: متاسفانه قدرت خرید مردم این کشور کم شده، در آمد کاهش پیدا کرده و حتی پول‌های مردم بلوکه شده است، بنابراین باید در حوزه هایی که افغانستان دارای مزیت نسبی است مانند معدن سرمایه گذاری کرده و قدم‌های خوبی برداشت.

نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان با اشاره به مزیت کریدور شمال به جنوب به عنوان یکی از اولویت های مهم دولت که در دستور کار قرار دارد، اظهار داشت: جدای از همکاری‌های راه و ریلی یکی از زمینه های همکاری خوب، حوزه انرژی است، متاسفانه امروز تولید برق در افغانستان ۳۰۰ مگاوات است و این موضوع یکی از خیانت های آمریکا به مردم این کشور است. در افغانستان مناطقی وجود دارد که می توان در زمینه تولید برق پاک همکاری کرد در این موضوع با طرف های افغان پی‌گیری‌ها در حال انجام است زیرا این مساله به نفع دو ملت و دو کشور است.

کاظمی قمی در ادامه با اشاره به گذشت یکسال از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان و به رسمیت شناخته نشدن حکومت آنها از سوی جامعه جهانی گفت که آنها حتما در پی این مساله هستند و بر آن اصرار دارند.

کشوری که ۴ دهه تخریب شده و باید به سمت بازسازی و سازندگی برود، طبیعتا بدون کمک جامعه جهانی امکان پذیر نیست. قطعا باید با جامعه جهانی تعامل داشته باشد، این تعامل نیز از رهگذر این است که دولت مشارکتی شکل گیرد، به نظر می رسد این نگاه در میان هیات حاکمه طالبان در حال تقویت شدن استوی تصریح کرد: کشوری که ۴ دهه تخریب شده و باید به سمت بازسازی و سازندگی برود، طبیعتا بدون کمک جامعه جهانی امکان پذیر نیست قطعا باید با جامعه جهانی تعامل داشته باشد، این تعامل نیز از رهگذر این است که دولت مشارکتی شکل گیرد، به نظر می رسد این نگاه در میان هیات حاکمه طالبان در حال تقویت شدن است. افغانستان بدون مشارکت دیگران و سرمایه گذاری خارجی امکان این که ساخته شود را ندارد.

نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان با بیان این که “افغانستان امروز هم به اعتماد ملی نیاز دارد هم سرمایه گذاری خارجی” گفت: خوشبختانه کشورهای همسایه در این زمینه آمادگی دارند، در نشست تاشکند نیز کشورهای همسایه به تشکیل دولت فراگیر، مشارکت در بازسازی و کمک به برقراری امنیت تاکید داشتند.

کاظمی قمی همچنین در پاسخ به این سوال که “در دهه های مختلف و از زمانی که طالبان در افغانستان شکل گرفت، علاوه بر داخل جامعه افغانستان، در ایران نیز افکار عمومی نگاه مثبتی به این جریان نداشتند و به نظر می‌رسد هنوز هم این نگاه وجود دارد چه اقداماتی برای روشن کردن افکار عمومی تاکنون صورت گرفته است؟ گفت: در گروه بندی‌هایی که اکنون وجود دارد طالبان نشان دادند که در مجموعه طیف جریان‌های سلفی تکفیری مانند داعش نیستند، داعش غیر از خودش همه را کافر می‌داند، بحث شیعه نیست داعش زمانی که به دانشگاه موصل حمله کرد ۱۲۰۰ دانشجو اعم از شیعه، سنی، ایزدی و .. را سر برید. در حالی که طالبان اینگونه نیست نگاه طالبان بر مبنای شریعت فقه حنفی است.

وی در ادامه اظهار داشت: به نظر می رسد در درون مسئولین طالبان این نگاه به وجود آمده و به این جمع‌بندی رسیدند که دولت مشارکتی شکل گیرد، شاید قبلا مخالف بودند اما اکنون نظرشان تغییر کرده است کمی زمان نیاز دارد. نمی خواهم بگویم ماهیتا طالبان تغییر کرده یا خیر اما واقعیات حکمرانی این درس را داده که اگر می خواهند جامعه جهانی آن ها را به رسمیت بشناساند، باید از حمایت قاطبه مردم استفاده کنند و خواسته های مردم را در نظر بگیرند.

نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان همچنین در پاسخ به این سوال که جمهوری اسلامی ایران؛ جمهوری اسلامی افغانستان را تایید می کند یا حکومت فعلی طالبان؟ گفت: جمهوری اسلامی ایران در شرایط امروز با طالبان تعامل می‌کند اما تا دولت فراگیر تشکیل نشود آنها را به رسمیت نمی شناسد این هم منطقی دارد. وقتی یک هیاتی حاکم شد قطعا تعهد و مسئولیت هایی برعهده دارد و باید نسبت به همسایگان به ویژه تعهداتی را انجام دهد.

کاظمی قمی تصریح کرد: اگر شما بگویید به رسمیت نشناختیم، پس همکاری هم نکنیم چه اتفاقی می افتد؟ طبیعتا چالش ها بیشتر شده و در نتیجه آن تروریسم قوی می شود و به سمت مرزها کشیده می شوند، از طرف دیگر افزایش حجم آوارگان به مصلحت نیست. اما چون نگاه جمهوری اسلامی ایران مردمی است، علاوه بر این که  هر هیات حاکمه ای تعهداتی دارد و باید به آن ها عمل کند، تعامل طرفین را هم نیاز دارد بنابراین تلاش ما برای تقویت نگاه راهبردی است.

وی همچنین درباره اظهارات اخیر وزیر نیرو برای پی گیری حقآبه جمهوری اسلامی ایران از افغانستان و پی گیری شخصی وی برای این مساله، با توجه به این که شائبه موازی کاری در میان مسئولان را به نشان می دهد، گفت: در موضوع حقآبه وزارت نیرو، وزارت امور خارجه و نماینده ویژه مسئولیت دارند همین طور سازمان محیط زیست مسئولیتی دارد و هر نهادی هم باید کار خودش را انجام دهد.

در مساله حقآبه ما در یک حرکت مکمل کار می کنیم. سوال این است آیا وزارت خارجه کوتاهی کرده است؟ وزارت خارجه در مساله حقآبه کوتاهی نکرده است

نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان خاطرنشان کرد: بنابراین ما در یک حرکت مکمل کار می کنیم. سوال این است آیا وزارت خارجه کوتاهی کرده است؟ وزارت خارجه در مساله حقآبه کوتاهی نکرده است.

کاظمی قمی خاطرنشان کرد: مساله حقآبه، مساله ایران و طالبان نیست، موضوع بین ایران و افغانستان است. سدی که ساخته شد با این هدف بود که بتوانند آب را آن طور که می خواهند مدیریت کنید، تمام مسئولین طالبان، در این که حقآبه جزو حقوق جمهوری اسلامی ایران است، اعتراف دارند، این که مسئولین طالبان امروز باید آب دهند.

وی تصریح کرد: اما وقتی اظهار تاسف می‌کنند که آب اشتباها به مسیر دیگری رفت و این اتفاق دیگر نمی افتد، نیاز به زمان دارند، بنابراین وقتی مسئولی از کشور ما در این زمینه با نیت خبرخواهانه صحبت می کند تلاش بر این است که حقوق ملت تامین شود و نمی‌توان آن را موازی دانست و اگر قرار باشد یادداشت اعتراضی داده شود این کار را وزارت خارجه و نه وزارت نیرو انجام خواهد داد. همچنین اگر قرار باشد صحبتی با هیات حاکمه انجام شود نماینده ویژه این کار را می کند بنابراین نوعی تقسیم کار صورت گرفته است.

نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان تاکید کرد: بنابراین مسیر همکاری را مسیر خوبی می دانیم، سیاست های جمهوری اسلامی سیاست درستی بوده اما با چالش ها و موانع رو برو است که باید از سر راه برداریم.

کاظمی قمی با تاکید بر این که مرزهای ما با افغانستان پرتراکم است و از نوع مرزهای تجاری است، گفت: طالبانی که حاکم شده هنوز در پاسگاه ها نیرو ندارد، لباس های متحد الشکل ندارد. اگر جمهوری اسلامی ایران یک طرفه در مرزها امنیت برقرار کند مساله ای نیست ما باید این کار را انجام دهیم چندین سال هم تامین امنیت مرز مشترک ایران و عراق را ما یک طرفه به عهده گرفتیم تا اینکه امروز به طور مشترک کار می کنیم.