رمزفردا بروزترین خبرهای ایران و جهان
موضوع پروپزال :
بررسی علل و عوامل موثر بر رابطه کار آفرینی با ویژگی های شخصیتی مدیران
پژوهشگر
رحمان باقی – مدیریت کارآفرینی
بیان مسئله
مفهوم کارآفرینی از دیرباز در زندگی انسان جای داشته و تأثیرات خود را بر تحولات فرهنـگی، اجتماعی و اقتصادی نشان داده است، اما با توجه به برداشت‌های جدید از این مفهوم، به گفته احمدپورداریانی (۱۳۸۱) مقوله کارآفرینی به طور جدی از سال ۱۹۸۵ وارد مباحث علمی شده و توجه صاحب نظران علوم مدیریت و اقتصاد دانان را به خود جلب کرده است. از علل مهم توجه به این موضوع، می‌توان به تغییرات شتابان محیط پیرامون سازمان‌ها و جوامع اشاره کرد که آنها را به شدت درگیر کرده و این امکان را که مشکلات امروز را بتوان با راه حل‌های دیروز حل کرد، از آنها سلب کرده است. در عین حال این عقیده وجود دارد که با پیش بینی آینده نیز نمی‌توان راهی برای حل مسائل یافت، بلکه باید تمام همت را برای پیش‌سازی آینده به کار گرفت و به عبارتی به جای برخورد انفعالی با آینده، نقش فعال را برای ساختن آینده پذیرفت.
امروزه اکثر سازمانهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در خصوص آموزش نیروی انسانی، توجه ویژه‌ای به مبحث کارآفرینی نشان می‌دهند. کارآفرینی در پی کشف روابط تعادلی بین روح و فکر و جسم است و به عنوان راه حلی برای رفع موانع توسعه انسانی، موضوع بحث بسیاری از نظریه پردازان و صاحبنظران توسعه اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته است. آنها معتقدند که کارآفرینی موتور توسعه انسانی و توسعه اقتصادی کشورهاست. پس می‌تواند فرصت‌ها و منابع پراکنده و نهفته جامعه را در خدمت ارضای نیازهای مردم قرار دهد. کارآفرینی استعدادی است که چگونگی شکوفایی آن در موقعیت‌های گوناگون به موفقیت و یا عدم موفقیت انسان در کسب انگیزش و آموزش‌های لازم بستگی دارد. مسئله این است که آیا می‌توان کارآفرینی افراد را اندازه‌گیری نمود، چگونه می‌توان سطح کارآفرینی مدیران را تعیین نمود، آیا کارآفرینی ریشه در نهاد افراد دارد، یا امری اکتسابی است، آیاکارآفرینی با ویژگی‌های شخصیتی افراد ارتباط دارد، آیا می‌توان از طریق شناخت ویژگی‌های شخصیتی فرد، کارآفرینی او را پیش‌بینی و اندازه‌گیری کرد و آن را در انتخاب و انتصاب مدیران آینده لحاظ نمود ؟
اهمیت و ضرورت پژوهش
جامعه جهانی امروز، پیوسته دچار تحول و دگرگونی می‌شود. پیشرفت سریع در علوم و فناوری، تحولات و دگرگونی‌های زیادی در نظام‌های اجتماعی – اقتصادی به وجود آورده و موجب رویارویی سازمان‌ها با تحولات گسترده بین‌المللی شده است. برای زیستن در چنین محیط متغیر و بی‌ثباتی، مدیریت کارآفرین ضرورت می‌یابد.
صاحبنظران یکی از مهمترین و بارزترین ویژگی عصر اطلاعاتی و نرم‌افزاری را پیش‌بینی ناپذیری و عدم رؤیت روند امور و تحولات آینده می‌دانند. در این شرایط کارآفرینی مدیران می‌تواند کارگشا باشد. در این صورت تهدید‌ها به فرصت مبدل شده و موانع برطرف و راهها گشوده می‌شود. امروزه تقریباً تمام کشورهای جهان برای افزایش بهره‌وری و بهبود وضعیت اقتصادی به دنبال کارآفرینی هستند و یکی از دلایل عمده اهمیت و توجه فزاینده به کارآفرینی، ایجاد رقابت بین کشورهای مختلف در حال توسعه است. کارآفرینی به عنوان یک راهبرد اساسی در اداره محیط و سازمان مطرح است و می‌تواند تحولات دامنه‌دار و جهشی در فکر و اندیشه انسان ایجاد کند و راههای جدیدی را بر سر راه او بگشاید.
اهمیت و علت انتخاب موضوع این پژوهش از این روست که در انتخاب‌ها و انتصاب‌ها وقتی سازمان به دنبال تحول سازمانی است، ناگزیر است از طریق اعمال مدیریت و رهبری سریع، این تحول را ایجاد نماید. پس قبل از هر اقدامی باید کارآفرینی مدیران را شناخت و در انتخاب و انتصاب افراد شایسته در پست‌های کلیدی همت گماشت. همچنین اگر در هنگام انتخاب و تربیت مدیران با استفاده از یافته‌های علم روان شناسی به برخی از ویژگی‌های شخصیتی آنان نظیر حس برتری‌طلبی، مسئولیت‌پذیری، جامعه‌پذیری، احتیاط، روابط شخصی، خستگی‌ناپذیری و مانند اینها دقت بیشتری شود، نتایج بهتری حاصل می‌شود. پس، سنجش این ویژگی‌ها علاوه بر کاربرد آن در موقعیت‌های مختلف، در انتخاب و انتصاب مدیرانی که قادر باشند اهداف و آرمان‌های انسانی و اسلامی را تحقق بخشند، بسیار تاًثیرگذار و امری اساسی است.
جدول ۱ . پیشینه تاریخی مفهوم کارآفرینی
| دوره | سده | اقدام | تعریف کارآفرینی و کارآفرین |
| یکم | سده‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی | صاحبان پروژه‌های بزرگ | در این دوره که همزمان با دوره قدرتمندی مالکان بزرگ و حکومتهای فئودالی دراروپا است، کارآفرین به کسی می‌گویند که مسئولیت اجرای پروژه‌های بزرگ را برعهده دارد . |
| دوم | سده ۱۷ میلادی | مخاطره‌پذیری | در این دوره که همزمان است با شروع انقلاب صنعتی ؛ کارآفرین به کسی می‌گویند که منابع را با قیمت مشخصی می‌خرد ؛ روی آن فرآیندی انجام می‌دهد و سپس آن را به قیمتی نامشخص و تضمین نشده می‌فروشد . از این رو ، مخاطره پذیر است . |
| سوم | سده‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی | تمایز کارآفرین از سرمایه‌گذار | در این دوره، کارآفرین از تأمین‌کننده سرمایه متمایز می‌گردد و سرمایه موردنیاز را از سرمایه‌گذاران خصوصی تأمین می‌کند و نیز میان کارآفرین (کسی که از سود حاصل از سرمایه فایده می‌برد) و مدیر کسب و کار (شخصی که سود حاصل از توانمندیهای مدیریتی را دریافت می‌کند) تفاوت وجود دارد . |
| چهارم | دهه میانی سده بیستم | نوآوری محصول جدید یا نطام جدید | در این دوره مفهوم نوآوری جزء اصلی تعریف کارآفرینی می‌گردد و کارآفرین کسی است که نوآور و توسعه دهنده تکنولوژی‌های جدید می‌باشد ، مفهوم نوآوری می‌تواند یک نظام توزیع نوین یا حتی ایجاد یک ساختار سازمانی و یا خلق محصولی جدید باشد . اضافه شدن این مفهوم به خاطر افزایش رقابت در بازار محصولات است . |
| پنجم | دوران معاصر از سال ۱۹۸۰ تاکنون | رویکرد چند جانبه دیدگاه اقتصادی جامعه‌شناسی ، روانشناسی و مدیریت | همزمان با موج جدید کسب و کارهای کوچک و رشد اقتصادی و شناخته شدن کارآفرینی به عنوان تسریع کننده این ساختار ، توجه زیادی به آن جلب شد . چنانکه علاوه بر اقتصاددانان ، توجه جامعه شناسان ، روان‌شناسان و نیز دانشمندان مدیریت به این رشته معطوف گردید . |
- مدل مفهومی تحقیق:
***************************************
- فرضیه های تحقیق
با توجه به ادبیات و مبانی نظری، فرضیه های اصلی و فرعی پژوهش به شرح زیر تدوین شده است:
فرضیه اصلی: بررسی علل و عوامل موثر بر رابطه کار آفرینی با ویژگی های شخصیتی مدیران می باشد.
فرضیات فرعی
- بین ویژگی های شخصیتی مدیران و جو سازمانی رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین تصور استراتژیک و ویژگی های شخصیتی مدیران رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین ویژگی های شخصیتی مدیران و عملکرد آنان رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین میل به تغییر و تحول و ویژگی های شخصیتی مدیران رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین اتحاد و توافق مدیران و عملکرد آنان رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین کاربرد دانش مدیران و ویژگی های شخصیتی مدیران رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین کار آفرینی و ویژگی های شخصیتی مدیران رابطه معنا داری وجود دارد.
- بین روحیه گروهی و ویژگی های شخصیتی مدیران رابطه معنا داری وجود دارد.
اهداف پژوهش
اهداف اصلی:
تعیین میزان کارآفرینی مدیران و تشخیص مدیران کارآفرین از غیر کارآفرین و مطالعه ویژگی‌های شخصیتی مدیران و تعیین ارتباط کارآفرینی با ویژگی‌های شخصیتی مدیران، به منظور انتخاب و انتصاب افراد شایسته و در صورت امکان پیش‌بینی کارآفرینی مدیران از طریق ویژگی‌های شخصیتی مدیران، مهمترین هدف این پژوهش است.
اهداف فرعی:
- تعیین ارتباط کارآفرینی با ویژگی‌های شخصیتی مدیران
- مشخص نمودن ارتباط بین اشتیاق و مقاصد کارآفرینانه اجتماعی
- مشخص نمودن ارتباط بین خود ارتقایی و مقاصد کارآفرینانه اجتماعی
- مشخص نمودن تأثیر تجربه در سازمان های اجتماعی بر قصد کارآفرینانه اجتماعی
*استفاده کنندگان از نتیجه پایان نامه
این مطالعه می تواند برای ترویج فعالیت های کارآفرینانه مدیران مورد استفاده قرار گیرد.
*روش انجام تحقیق
این پژوهش با عنایت به اهدافش یک تحقیق توصیفی(descriptive Research) و اکتشافی(exploration Research) است. هر موضوع و سازه تحقیق مستلزم بهره‌گیری از نوع خاصی از روش تحقیق می‌باشد. موضوعات پژوهشی با توجه به گستره و سطح مطالعاتی، از ادبیات نظری و تجربی برای پاسخگویی به سؤالات و فرضیات اساسی تحقیق بهره‌گیری می کنند و البته از تکنیک‌ها و ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات مناسب استفاده می‌نمایند.
در این تحقیق با توجه به سازه اصلی، تعاریف، اهداف و سؤالات لازم بود از روش تحقیق پیمایشی (survey) و اسنادی (Documental Research) بطور همزمان بهره‌گیری شود. لذا از روش اسنادی برای جمع‌آوری اطلاعات نظری و مطالعات کتابخانه‌ای و از روش تحقیق پیمایشی برای جمع آوری اطلاعات میدانی استفاده شده است.
*روش و ابزار گردآوری اطلاعات
در این پژوهش برای اندازه‌گیری و جمع‌آوری اطلاعات از ابزار مصاحبه مقدماتی، پرسشنامه و انواع طیف سئوالات با روش طرح لیکرت و آزمونهای آماری بهره‌گیری شده است که در تعاریف عملیاتی شرح آنها داده شد. علاوه براین از ابزارهای دیگر گردآوری اطلاعات همچون: مصاحبه، مشاهده و تحلیل اسنادی به عنوان روش‌‌های مکمل در گردآوری اطلاعات استفاده گردیده است.
* جامعه ی آماری و تعداد نمونه
منظور از جامعه آماری همان جامعه اصلی است، که از آن نمونه‌ای نما یا معرف به دست آمده باشد” (ساروخانی، ۱۳۷۲ : ۱۵۸). به عبارتی دیگر جمعیت یا جامعه آماری در هر پیمایشی به‌طور ساده تمام مردمی را شامل می‌شود که پژوهشگر، قصد مطالعه آن را دارد. یکی از طرق شناخت گروهی از مردم، گردآوری اطلاعات از همه اعضای آن گروه است که به آن سرشماری گفته می‌شود. “این شیوه در گروههای بزرگ، هزینه‌های سنگینی در بردارد و امری سنگین و دشوار و یا غیرعملی است. شیوه دیگر گردآوری اطلاعات فقط از بخشی از افراد گروه است، به‌گونه‌ای که پاسخها و خصوصیات آنها، بازتاب گروهی باشد که از میان آن برگزیده شده‌اند.که این کار بسیار ارزانتر، سریع‌تر و آسانتر از پیمایش همه اعضای گروه است و اصل اساسی نمونه‌گیری همین نکته است “(دواس، ۱۳۷۶ : ۷۶).
اصولاً هدف از هر تحقیقی، دستیابی به واقعیتهااست و از آنجائیکه تحقیقات پیمایشی و میدانی تا حدودی متکی بر داده‌های آماری می‌باشد، لذا هرچه دامنه تحقیقات گسترده‌تر باشد، قابلیت اعتبار، دقت و در نتیجه تعمیم‌پذیری آن بیشتر خواهد بود، اما باید توجه داشت که عوامل تعیین‌کننده متعددی وجود دارند که دامنه تحقیقات را محدود می‌سازند از جمله:
- نیاز به پرسشگران باتجربه و کارآزموده
- نیاز به صرف دقت و هزینه زیاد.
میزان دقت و اطمینان لازم برای معتبر بودن و تعمیم‌پذیری یافته‌ها، که در واقع پایه اصلی نمونه‌گیری بوده و نیاز به تحقیقات گسترده را برطرف می‌سازد.
از نظر بلالاک “میزان اطمینان به اندازه معینی از اختلاف در یک نمونه خاص، تابعی از حجم و نوع نمونه‌ای است که با استفاده از احتمالات، گزینش می‌شود”(بلالاک، ۱۳۷۲ : ۸۷). به عبارت دیگر، زمانی می‌توان نسبت به یافته‌های حاصله اطمینان کافی داشت که اولاً، نمونه به صورت تصادفی از بین همان جامعه انتخاب شده باشد. ثانیاً، نمونه انتخاب شده شامل تعداد معینی به عنوان حداقل میزان حجم نمونه لازم باشد.
جامعه آماری مورد مطالعه در این بررسی، چه عواملی موثر بر رابطه کار آفرینی با ویژگی های شخصیتی مدیران می‌باشد.این جامعه در سال ۹۶-۹۵ می باشد..
روش نمونه گیری
با توجه به تعداد مشخصی از مدیران در شرکت ایران خودرو، نمونه گیری تصادفی(Sampling) 2 لایه‌ای(Stratified) بصورت خوشه‌ای بر مبنای عوامل موثر بر رابطه کار آفرینی با ویژگی های شخصیتی مدیران که از طریق برآورد حجم نمونه با روش محاسبه کوکران و فرمول برآورد حجم نمونه معروف او (در نظر گرفتن نسبت p و q) و با اشتباه استاندارد منطقی در هر مکان به نسبت افراد مورد مطالعه در کل جامعه آماری(N) انتخاب شد. بطور تقریبی در ، جمعاً ۱۵۰پرسشنامه جمع‌آوری شد.
حجم نمونه ازطریق فرمول کوکران به شرح ذیل محاسبه گردیده است:
فرمول کوکران (کندوکاو، رفیع‌پور، ۱۳۸۰/ ص: ۳۸۳)
(To population) تعداد کل جامعه آماری = N
(Level of significance) 2 برابر ۹۶/۱ وقتی که سطح معناداری آزمون برابر ۰۵/۰ باشد = T2
(Degree of error) 0025/0 = 05/0 تقریب در برآورد پارامتر مورد مطالعه = d2
(Probability of characteristics) احتمال وجود صفت = P
(Quartile Deviation) احتمال عدم صفت = q
(Sample size) حجم نمونه = n
از این رو، با احتساب ارقام مطالعه حاضر و با توجه به این فرمول، حجم نمونه شامل خواهد بود از:
تعداد کل جامعه آماری = N پس
دو برابر ۹۶/۱ = T2
۰۰۲۵/۰ = ۰۵/۰ تقریب در برآورد پارامتر مورد مطالعه = d2
احتمال وجودصفت = P + احتمال عدم صفت = q برابر با یک
۲ برابر ۹۶/۱ وقتی که سطح معناداری آزمون برابر ۰۵/۰ باشد = T2
حجم نمونه = n
برای انجام این تحقیق تقریباً ۱۵۰ نفر از آن به عنوان حجم نمونه تعیین گردید.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این پژوهش نتایج و یافته‌ها از طریق انواع مقیاس‌بندی فاصله‌ای، ترتیبی و اسمی و محاسبات آماری شامل جداول توزیع فراوانی، درصدها، فراوانی تجمعی، میانگین، مُد و غیره در قالب جداول یک بُعدی و چند بُعدی که با نرم افزار spss بدست می‌آمد، توصیف شد. همچنین از انواع نمودارها و آزمونهای آمار استنباطی برای تحلیل داده‌ها و پاسخ به سوالات بهره گرفته شده و از برخی از آزمونهای آماری شامل: خی دو X2 ، وی کرامرز V Cramers، روِ اسپیرمن Rs spearman، دی سامرز Somer’s D با درجه آزادی و آلفای قابل قبول استفاده شده است.
جهت تفسیر و تبیین اطلاعات و داده های جمع آوری شده از میدان تحقیق نیاز است تا با استفاده از تکنیک های آماری خاص مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گیرند، زیرا که آمار و ارقام به خودی خود دارای معنا و مفهوم نمی باشند. در تحقیق حاضر برا ی تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های جمع آوری شده، از دو شیوه آماری مشهور و مرسوم در تحقیقات اجتماعی بهره گرفته شده است.
بدین صورت که پس از جمع آوری و استخراج داده ها در دو سطح آمار توصیفی Inference statistic و آمار استنباطی Descriptive statistic) (به پردازش داده ها پرداخته می شود به بیان دقیق تر تحلیل آماری داده ها به عنوان بخشی از متدولوژی علمی دارای دو هدف اساسی است.
