پنج شنبه , آذر ۱ ۱۴۰۳

مقاله

ایران، شانگهای و متغیر ژئواکونومی

کارشناس مسائل اوراسیادر خلال بیست و یکمین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که به میزبانی شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شد، پس از ۱۴ سال کشورهای عضو با تبدیل وضعیت ناظر ایران به عضویت دائم موافقت کردند. ایران از سال ۲۰۰۶ به عنوان عضو ناظر در این سازمان پذیرفته شده بود و پیش ‌از این چند مرحله تلاش برای عضویت دائم در این سازمان بدون نتیجه مانده بود. نخستین تلاش‌های ایران در دوره دولت‌های نهم و دهم به دلیل اعمال تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد ناکام ماند. بر اساس آیین‌نامه عضویت در شانگهای، کشوری که تحت تحریم‌های …

مشاهده بیشتر »

پشت صحنه دفاع از انحصار

۱- اخیرا طرح‌هایی در مجلس به جریان افتاده و تصویب شده است که نشان می‌دهد مجلس ظرفیت بالایی برای مانع‌زدایی از مسیر کسب‌وکار دارد و از این ظرفیت می‌توان به جای تمرکز روی برخی طرح‌های ضداقتصادی مانند طرح صیانت، برای شکوفایی اقتصاد کشور بهره برد.  البته انحصارات به قدری در تار و پود اقتصاد ایران ریشه دوانده است که مدافعان سرسختی دارد و حتی بعضا دیده می‌شود که همان افرادی که منتقد تعیین صلاحیت در عرصه سیاست هستند، مدافع سرسخت تعیین صلاحیت افراد برای ورود به عرصه فعالیت اقتصادی‌اند. ۲- مهم‌ترین مدافعان انحصار بر خلاف القائاتی که در ایران ترویج …

مشاهده بیشتر »

بزنگاهی دیگر

بااستقرار دولت سیزدهم به ریاست سیدابراهیم رئیسی این انتظار ایجاد شده که بخش مهمی از مشکلات کشور که ناشی از تفاوت دیدگاه‌‌‌ها و کندی تصمیم‌گیری‌هاست برطرف شود و شاهد سرعت و بهبود روند تصمیم‌گیری‌ها باشیم. بر اساس تجارب نگارنده در طول حدود ۶ دهه کار و فعالیت اقتصادی و صنعتی و آمد و رفت دولت‌ها در قبل و پس از انقلاب، آنچه اهمیت اساسی دارد، نگرش اقتصادی و سیاسی حاکم بر فضای تصمیم‌گیری‌هاست. یعنی آنچه در بهبودی و پیشرفت و تکامل یک جامعه و سیستم اقتصادی و سیاسی نقش عمده دارد، تئوری یا دکترینی است که حکومت‌ها هدف‌گذاری می‌کنند و …

مشاهده بیشتر »

رویای «یک میلیون مسکن»

امروزه در محافل اجرایی دولت یکی از بحث‌های کانونی، موضوع ساخت یک میلیون مسکن در سال است تا بعد از مدت ۴ سال مجموعا ۴ میلیون مسکن جدید ساخته شود. اینکه نیاز واقعی جامعه ایران چه تعداد مسکن است خود بحث دیگری است؛ ولی با فرض اینکه چنین تقاضایی وجود دارد، بحث این است که آیا امکان تولید ۴ میلیون مسکن در ۴ سال دوره ریاست‌جمهوری آقای رئیسی وجود دارد یا خیر؟ در این مقاله سعی می‌شود به این سوال پاسخ داده شود و نتیجه‌گیری می‌شود که اگر روش ورود دولت به این مساله به‌کارگیری روش‌های تجربه‌شده، علمی و متکی …

مشاهده بیشتر »

جایگاه اقتصاد در سیاست خارجی

یکی از حوزه‌هایی که در موارد متعددی، مشکلات اقتصادی کشور به‌ویژه در حوزه تجارت خارجی به آن احاله می‌شود، سیاست خارجی‌ است. در اغلب کشورها دیپلماسی اقتصادی یکی از سازوکارهای مهم برای توسعه روابط اقتصادی خارجی ا‌ست. معمولا جایی که روابط سیاسی فی‌مابین دو کشور حسنه باشد، فرصت خوبی برای طرفین فراهم است تا منافع اقتصادی نیز از آن کسب کنند؛ هرچند در عمل گاهی عکس این حالت نیز اتفاق می‌افتد. آیا کشورمان در این زمینه تجربه موفقی دارد؟ چه مشکلاتی در این حوزه وجود دارد؟ راه‌حل‌های ممکن برای حل مشکلات کدامند؟ به‌طور کلی سه رویکرد در فعال کردن ظرفیت‌های …

مشاهده بیشتر »

چند پرسش از تحولات افغانستان

خروج ناگهانی ایالات‌متحده از افغانستان منجر به ایجاد خلأ قدرت در افغانستان شد. شکل‌گیری این خلأ به قدری از سرعت بالا برخوردار بود که جز طالبان گروهی دیگر توانایی استفاده از آن را نداشت. درنتیجه طالبان توانست بر بخش‌های زیادی از افغانستان چیره شود. اما پس از گذشت چند هفته، بازیگران داخلی و خارجی در حال تلاش برای بازآفرینی نقش خود در افغانستان بدون نیروهای ائتلاف هستند. بهتر است در ابتدا از اینجا شروع کنیم که چرا ایالات‌متحده از افغانستان خارج شد؟ آیا این خروج نتیجه یک شکست بود؟ و اصولا آیا واشنگتن برای آینده خود در محیط امنیتی افغانستان …

مشاهده بیشتر »

امر سیاسی در سیاستگذاری

مقامات عالی وقت زیادی برای طراحی، اجرا و ارزیابی سیاست‌ها ندارند و همیشه مجبور می‌شوند دست به گزینش و انتخاب بزنند. آنچه مدام در حال تکرار است، گزینش اشتباه و ناکارآمدی است که در سیاستگذاری‌ها اتخاذ می‌شود. این وضعیت باعث می‌شود که شاخص‌های توسعه وضعیت مناسبی کسب نکند. دولت-کشور به معنای حکومتی است که حاکمیت بر جمعیت و جغرافیای ملی دارد و حکومت دربرگیرنده نهادهای قدرت است که باید در موضوعات حاکمیتی، عمومی، ملی، بین‌المللی و ساختارمحور سیاستگذاری انجام دهد. آنچه مشهود است بر هم خوردن وظیفه حکومت در تعریف امر سیاسی و اتخاذ تصمیمات خصوصی، ناگهانی، تصدی‌گرایانه و گاه …

مشاهده بیشتر »

کاسه‌ای زیر نیم کاسه است؟

آمریکا از افغانستان خارج شد نه به‌دلیل طراحی توطئه‌ای برای ایران، روسیه و چین بلکه از آن حیث که نشانه‌هایی از افول قدرت خود را در نظام بین‌الملل احساس کرده و ضروری بود این نشانه‌ها جدی گرفته شود و تا حد امکان مورد مدیریت قرار گیرند. اما این افول و زوال قدرت ناشی از تاثیرگذاری جنگ‌های گران ایالات متحده بر بنیان‌های قدرت داخلی بود. فوکویاما در تازه‌ترین مقاله خود در مجله اکونومیست به درستی به این واقعیت اشاره کرده بود: «ریشه‌های دیرپای ضعف و افول آمریکا بیشتر داخلی هستند تا بین‌المللی.» به همین دلیل اندیشمندان و تینک‌تنک‌های آمریکایی در سال‌های …

مشاهده بیشتر »

چند پرسش از تحولات افغانستان

خروج ناگهانی ایالات‌متحده از افغانستان منجر به ایجاد خلأ قدرت در افغانستان شد. شکل‌گیری این خلأ به قدری از سرعت بالا برخوردار بود که جز طالبان گروهی دیگر توانایی استفاده از آن را نداشت. درنتیجه طالبان توانست بر بخش‌های زیادی از افغانستان چیره شود. اما پس از گذشت چند هفته، بازیگران داخلی و خارجی در حال تلاش برای بازآفرینی نقش خود در افغانستان بدون نیروهای ائتلاف هستند. بهتر است در ابتدا از اینجا شروع کنیم که چرا ایالات‌متحده از افغانستان خارج شد؟ آیا این خروج نتیجه یک شکست بود؟ و اصولا آیا واشنگتن برای آینده خود در محیط امنیتی افغانستان …

مشاهده بیشتر »

*شطرنج سیاسی افغانستان*

بعد از گذشت قریب به بیست سال ازحمله آمریکا به افغانستان به بهانه مقابله با تروریسم وعلیرغم بیش ازصدها میلیارد دلار هزینه دراین کشور و پس از اذعان سردمداران استکبار مبنی برعدم هزینه و فایده مالی ونظامی دراین کشور واجرای برنامه خروج ولی خوشبینانه ترین پیش بینی ها نیز براین نکته باور نداشتند که پلیس پوشالی  ونیروهای مسلح بزک کرده افغانستان بدین سرعت درمقابل یک گروه مسلح شکست خورده وبا دارابودن حجم عظیمی از ادوات وتجهیزات بروز نظامی واطلاعاتی از دفاع بازبمانند. شکست دولت بظاهر دمکراتیک ولی فاسد اشرف غنی این پیام را به خوبی به گوش کلیه طرفداران سینه …

مشاهده بیشتر »