گوشهای از تاریخ آموزش جامعه نابینایان ایران با آموزشگاه دکتر خزائلی گره خورده است؛ آموزشگاهی که توسط “دکتر محمد خزائلی” تاسیس شده و زمان بنیانگذاری غیررسمی آن به ۶۴ سال قبل باز میگردد، اما حالا زمزمههایی مبنی بر تغییر نام این مدرسه آنهم بعد از بازسازی توسط یه فرد خیر و به نام وی شنیده میشود که همین عاملی برای اختلاف نظر شده است؛ تغییری که آموزش و پرورشیها هرچند آن را قانونی می دانند اما گویا پیشنهادات و گزینههای دیگری روی میز مذاکره با خیر مدرسه ساز قرار دادهاند.
حسین عبدالملکی-پژوهشگر و مشاور فرهنگی انجمن نابینایان ایران با اشاره به تاریخچه آموزشگاه دکتر خزائلی به ایسنا میگوید: آموزشگاه دکتر خزائلی سال ۱۳۳۶ به شکل غیررسمی بنیانگذاری و فعالیت رسمی آن از سال ۱۳۴۳ با همکاری آموزش و پرورش وقت آغاز شده است.
آغاز آموزش رسمی نابینایان در سال ۱۳۴۳ در آموزشگاه دکتر خزئلی
وی با بیان اینکه ۵۷ سال از بنیانگذاری آموزشگاه نابینایان دکتر خزائلی میگذرد، ادامه میدهد: از سال ۱۳۳۶ هیچ نهاد رسمی متولی آموزش نابینایان نداشتیم و همه نابینایان از جمله نابینایان بزرگسال در کشور بیسواد بودند و به دلیل مشکلات فرهنگی و بیسوادی، بسیاری از آنها منزلت اجتماعی پایینی داشتند. دکتر خزائلی برای حل این موضوع به باسوادی نابینایان تاکید کرد و در نهایت آموزشگاهی با کمک خیرین راهاندازی کرد و سپس آن را گسترش داد.
مشاور فرهنگی انجمن نابینایان ایران اظهار میکند: این آموزشگاه برای تحصیل بزرگسالان راهاندازی شد و حتی با همراهی داوطلبانی که در آموزشگاه تدریس میکردند، نابینایان بزرگسال تهران جمع میشدند و هزینه ایاب و ذهاب و حتی هزینه زندگی آنها را نیز تامین میکردند تا این افراد در مدرسه حضور پیدا کنند. (حتی افراد نابینایی نیز از سراسر کشور برای آموزش و باسواد شدن به تهران و این آموزشگاه میآمدند). در کنار آموزش رسمی، حرفهآموزی مانند (آموزش اپراتوری تلفن)، نجاری، ساخت صنایع دستی، و… نیز برای محصلان صورت میگرفت و همین آموزشگاه آغازی برای اشتغال بسیاری از نابینایان شد.
اهدای آموزشگاه به آموزش و پرورش
عبدالملکی یادآور میشود: دکتر خزائلی برای اینکه این آموزشگاه برای همیشه برای آموزش نابینایان فعال باشد، طی قراردادی با آموزش و پرورش وقت آن را اهدا کرد تا این مدرسه همیشه برای آموزش نابینایان ماندگار بماند؛ بعد از مدتی که بزرگسالان نابینا در این مدرسه باسواد شدند و نهادهای دیگری برای آموزش و حرفهآموزی نابینایان بزرگسال ایجاد شد، مدرسه تمرکز خود را روی آموزش کودکان نابینا گذاشت؛ از آن زمان تاکنون تعداد زیادی از افراد نابینا در این آموزشگاه درس خواندند و این آموزشگاه اساتید دانشگاه، وکلا، نویسنده و شعرای بسیاری را به جامعه تقدیم کرده است.
توافق با یک خَیِر برای تکمیل بازسازی مدرسه خزائلی و شائبه تغییر نامه مدرسه
این کارشناس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه خردادماه امسال متوجه شدیم که قرار است نام مدرسه دکتر خزائلی که خودشان بنا نهادند، گسترش دادند و خودشان اهدا کردند، پس از ۶۴ سال تغییر کند، مدعی شد: با خیری جهت تکمیل بازسازی توافق نامهای بسته شده است. این توافقنامه میان آموزش و پرورش شهر تهران، سازمان نوسازی مدارس، سازمان تجهیز مدارس، آموزش و پرورش منطقه ۱۲، مجمع خیرین و فرد خیر امضاء شده است
عبدالملکی با اشاره به اینکه آموزش نابینایان به علت محرومیت از بینایی دارای دشواریها و پیچیدگیهای فراوانی است و کشورهایی که در زمینه آموزش نابینایان فعالیت بیشتری داشته باشند یکی از نمادهای توسعه یافتگیشان محسوب میشود، میگوید: در حال حاضر نابینایان، فرهیختهترین قشر معلولان در ایران هستند که نباید نقش بیبدیل دکتر خزائلی و آموزشگاه او را در این زمینه نادیده گرفت.
برخی اسامی، مظهر هویت یک گروه هستند
سهیل معینی، مدیرعامل شبکه تشکلهای نابینایان و کمبینایان کشور نیز در اینباره به ایسنا میگوید: در این موضوع بحث فرهنگسازی در جامعه به ویژه برای اقلیتهای اجتماعی که عمدتا با پیش داوریهایی مانند کمتوانی یا کم انگاشته شدن روبهرو هستند، مطرح است. زمانی که چنین نگاهی وجود دارد، در دنیا افرادی که مظهر توانمندی هستند، سمبلهای توانمندی این گروه و مظهر تغییر برای نگرش جامعه تلقی میشوند.
مدیرعامل شبکه تشکلهای نابینایان و کمبینایان با اشاره به اینکه برخی اسامی و مراکز مظهر هویت گروهی هستند، با طرح این پرسش که چرا کتابخانههای بزرگ و مراکز تحقیقاتی به نام افرادی نامگذاری میشوند؟ سخنان خود را اینطور تکمیل کرد: زیرا این افراد مظهر هویت فرهنگی در آن جامعه هستند. ما به عنوان اقلیت اجتماعی، مراکز فرهنگی در کشور داریم که این مراکز با نام بزرگان این اقلیت و یا کسانی که در آموزش و توانبخشی افراد نابینا پیشتاز بودند نامگذاری میشود و این نامها برای ما تنها یک اسم نیست، بلکه سمبل هویت گروهی ما هستند و روی آنها تعصب گروهی داریم.
معینی معتقد است: سازمان نوسازی مدارس باید این فرهنگ را در کشور رایج کند که نام بزرگانی که روی مراکز آموزشی گذاشته میشوند فقط به اعتبار اینکه افراد پول میپردازند نیست، بلکه کسانی که در راهی فرهنگسازی کردند باید نامشان بر سر در مراکز باشد.
نمیتوان نام یک مرکز فرهنگی را با صرف ۱.۵ میلیارد تغییر داد
وی ادامه می دهد: ما دست خیران را هم میبوسیم، اما خیران مدرسهای که وجود ندارد را احداث کنند و نام خود را روی آن مرکز نامگذاری کنند اما مرکز فرهنگی که دهها سال است نام بزرگی روی آن است را نمیتوان با ۱.۵ میلیاردتومان تغییر نام داد و ارزش آن را به اندازه پول پایین بیاوریم. نباید نامهای مراکز فرهنگی را به عنوان یک اسم ببینیم زیرا این نامها سمبلهای فرهنگسازی و هویت گروهی هستند.
ساختمانی که به آن حساس شدهاند ۷ سال بدون استفاده و تخریبی بود
طبق قانون، خیرمدرسه ساز میتواند نام مدرسه را تغییر دهد
فتحی، مسئول دبیرخانه مجمع خیرین مدرسه ساز در منطقه ۱۲ تهران در گفتوگو با ایسنا، درباره آخرین وضعیت ساخت، بهره برداری و تغییر عنوان مدرسه نابینایان «دکترخزائلی» اظهار کرد: مدرسه دکتر خزائلی از جمله مدارس قدیمی است که سبقه زیادی دارد اظهار کرد: این مدرسه تخریب شده و به دلایلی طی هفت سال آخر نیمه تمام باقی مانده بود و دانش آموزانش در ساختمان و در منطقه دیگری مستقر شده بودند.