میزان رازگونگی متون خبری فارسی و انگلیسی

میزان رازگونگی متون خبری فارسی و انگلیسی: بررسی موردی انتخابات ۲۰۱۶ ریاست جمهوری آمریکا

دکتر آزاده نعمتی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، گروه آموزش زبان انگلیسی، جهرم، ایران

azadehnematiar@yahoo.com

 چکیده: تحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای جدید از تحلیل گفتمان می باشد که به بررسی چرایی و توجیه مطالب و به عبارتی رونمایی اطلاعات می پردازد . لذا پژوهش حاضر در چهارچوب گفتمان شناسی انتقادی انجام گرفته است . در این تحقیق هدف آن بود که متون روزنامه انگلیسی و فارسی از لحاظ به کارگیری مولفه های گفتمان مدار جامعه شناختی – معنایی بررسی شود و در نهایت میزان رازگونگی هرکدام بدست آید . به منطور انجام تحقیق از الگوی یارمحمدی ( ۱۳۹۱ ) که خود برگرفته از الگوی ون لیوون ( ۱۹۹۶ ) بود استفاده گردید . پیکره ی تحقیق مقالاتی به زبان فارسی و انگلیسی بودند که از روزنامه ی نسیم آنلاین و گاردین در مورد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا گردآوری شده اند . نتایج بررسی ها و آزمون مجذور خی نشان داد که روزنامه ی فارسی زبان نسیم آنلاین و روزنامه ی گاردین مولفه های گفتمان مدار و جامعه شناختی را از جنبه ی صراحت و پوشیدگی یکسان استفاده نکرده است . به عبارتی دیگر روزنامه ی انگلیسی زبان مطالب را با صراحت بیشتری بیان کرده و میزان رازگونگی آن نسبت به مطالب روزنامه ی فارسی زبان کمتر است . از این رو متون خبری فارسی با صراحت کمتر و متون خبری انگلیسی زبان با صراحت بیشتری مطالب را بیان کرده اند که با الگوی گفتمانی کاپلن (۱۹۷۲) مطابقت دارد.

کلیدواژه: رازگونگی، گفتمان شناسی انتقادی، مدل ون لیوون.

مقدمه

چهارچوب اصلی این مقاله بر پایه ی گفتمان شناسی انتقادی می باشد . خود واژه ی گفتمان  به تلازم گفته با کارکرد اجتماعی یا معنایی آن تعبیر شده است ( یارمحمدی  ۱۳۷۹ ، ۱۳۸۰ ) . بنابر این تحلیل گفتمان عبارت است از تعبیر ساز و کار مناسب و اعمال آن در کشف و تبیین ارتباط گفته یا متن با کارکردهای فکری – اجتماعی ( یارمحمدی ۱۳۸۳ ) . از این رو گفتمان شناسی انتقادی از حد توصیف می گذرد و به حوزه توجه و چرایی می رسد که این چرایی نیاز به ابزار مناسبی دارد . در تحلیل گفتمان انتقادی از مولفه ها یا ساختارهای گفتمان مدار باید استفاده شود ( شریف و یارمحمدی ۱۳۹۳ ) .

براساس گفته ی یارمحمدی ( ۱۳۸۳) ساختارهای گفتمان مدار ساختارهایی هستند که به کارگیری آنها و یا تغییر آنها در گفته یا متن باعث می شود که از گفته برداشتهای متفاوتی شود . مطلبی پوشیده و مبهم شود و یا صراحت بیشتری پیدا کند . بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی صراحت و پوشیدگی و در نهایت رازگونگی متون اخبار جنجالی انتخابات ۲۰۱۶ ریاست جمهوری آمریکا در متون فارسی و انگلیسی است .

پیشینه ی تحقیق

شاخه ی اصلی تجزیه و تحلیل گفتمان را می توان تحلیلی گفتمان انتقادی دانست . در این تحلیل زبان را به عنوان یک عمل اجتماعی می دانند  . تحلیل گفتمان انتقادی به مطالعه و تجزیه و تحلیل متون نوشتاری و گفتاری می پردازد تا منابع استدلالی قدرت  سلطه  نابرابری و تعصب را نشان دهد ( امیرشجاعی و قریشی ۱۳۹۲ ) . در این زمینه مقالات زیادی نوشته شده است و تئوری های مختلفی نیز ارائه گردیده است . جنیدی جعفری و خاقانی  ( ۱۳۹۴ ) به بررسی بازنمایی کنش های اجتماعی در مجموعه داستان زن زیادی اثر جلال آل احمد براساس الگوی ون لیون پرداختند . پس از بررسی توصیفی داده ها نتایج نشانگر آن بود در این مجموعه داستان میزان صراحت بیشتر از پوشیدگی است .

امیرشجاعی و قریشی ( ۱۳۹۲ ) در مقاله ی خود رابطه ی ساختارهای گفتمان مدار و کارکردهای اجتماعی را نشان دادند .  درپر ( ۱۳۹۱ ) به معرفی سبک شناسی انتقادی پرداخت و به زمینه های سبگ پژوهی انتقادی در ادبیت فارسی اشاره کرد . یاسمی و آقاگل زاده  ( ۱۳۹۵ ) به بررسی نمونه ای از متون و تصاویر کتاب امریکن انگلیش فایل با استفاده از الگوی ون دایک و ون لیون پرداختند . براساس نتایج کتاب مورد بررسی مملو از عوامل گفتمانی  مولفه های اجتماعی و شناختی است .

شریف و یارمحمدی ( ۱۳۹۲ ) براساس الگوی یارمحمدی که برگرفته از الگوی ون لیون بود به تحلیل گزیده هایی از رباعیات خیام در چهارچوب گفتمان شناسی انتقادی پرداختند . بررسی نتایج حاکی از آن بود که در رباعیات خیام مولفه ی گفتمان مدار اظهار با قرینه ی محتوایی از فراوانی بیشتری برخوردار است .

یارمحمدی کتابها و مقالات زیادی در مورد گفتمان انتقادی نوشته است  ( ۱۳۸۳ ،۱۳۹۱ ، ۱۳۹۳،  ۱۳۹۵ ) . وی در یکی از مقالات خود به بازنمایی کارگزاران اجتماعی در منازعات فلسطین و اسرائیل از طریق ساختارهای گفتمان مدار جامعه شناختی – معنایی پرداخت . نتایج تحلیل نشان داد که بین ساخت ایدئولوژیک و ساخت گفتمان مدار ارتباط دوسویه وجود دارد . به عبارت دیگر هیچ نوشته و گفته ای خالی از ارزش گذاری خاص نیست  ( یارمحمدی ۱۳۸۵ ) .

سوالات تحقیق :

در این تحقیق به سوالات زیر پاسخ داده خواهد شد.

1. آیا روزنامه ی فارسی زبان نسیم آنلاین و وزنامه ی انگلیسی زبان گاردین مولفه های گفتمان مدار جامعه شناختی – معنایی را در صراحت بخشی و پوشیدگی گفتمان یکسان به کار برده اند ؟
2. میزان رازگونگی متون روزنامه فارسی زبان نسیم آنلاین در مورد خبرهای جنجالی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا چقدر می باشد ؟
3. میزان رازگونگی متون روزنامه انگلیسی زبان گاردین در مورد خبرهای جنجالی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا چقدر است ؟

الگوی تحلیل

برای تحلیل انتقادی متون مختلف از الگوهای مختلفی مانند فرکلاف ( ۱۹۸۹ )  ون دایک ( ۱۹۹۶ ) و ون لیون ( ۱۹۹۶ )  استفاده شده است .  از میان الگوهای نام برده الگوی ون لیون ( ۱۹۹۶ ) از اهمیت خاصی برخوردار است ( شریف و یارمحمدی ۱۳۹۳ )  . یارمحمدی با بهره گیری از نظرات ون لیون ( ۱۹۹۶ )  الگویی متشکل از ۳۲ مولفه ی جامعه شناختی – معنایی مطرح کرده است . الگوی تحلیل انتقادی گفتمان ماهیتا برای بافتهای سیاسی طراحی شده اند ( یارمحمدی ۱۳۸۹ ).  هرچند محققان مختلف این الگو را برای متون دیگری مانند متون ادبی  مذهبی  و …. نیز به کار برده اند . در این الگو مولفه های گفتمان مدار جامعه- شناختی معنایی از لحاظ صراحت و پوشیدگی کلام به صورت زیر است:

• حذف

پوشیده پپپ

• منفعل سازی
• تشخص زدایی
• جنس ارجاعی
• طبقه بندی کردن

نوع ارجاع به کارگزاران

• فعال سازی
• نوع ارجاعی

صریح پپپ

• پیوند زدن
• تفکیک کردن
• نام دهی
• مشخص سازی تک موردی

در این الگو کارگزاران اجتماعی اینگونه تعریف شده اند :

“در هر عمل یک واقعه ای صورت می گیرد که تعدادی افراد در انجام آن عمل مشارکت دارند . در جملات فاعلین یا مفعولین کارگزاران اجتماعی هستند ” ( یارمحمدی ۱۷۱ : ۱۳۸۰ ) .بنا بر این در متون مختلف کارگزاران اجتماعی برخی با صراحت بیشتر و برخی به صورت پوشیده یا ضمنی نمایانده می شوند .

پوشیدگی دارای ۵ مولفه ی : حذف ، منفعل سازی،  تشخیص زدایی،  جنس ارجاعی و طبقه بندی کردن می باشد . و مولفه ی صریح دارای ۶ زیر بخش فعال سازی ، نوع ارجاعی،  پیوند زدن ، تفکیک کردن ، نام دهی و مشخص سازی تک موردی است . به عنوان مثال اگر سه جمله ی زیر در نظر گرفته شود:

علی مهدی را کشت و من خیلی ناراحت شدم

مهدی کشته شد و من خیلی ناراحت شدم

کشته شدن مهدی مرا ناراحت کرد

براساس تحلیل گفتمانی جمله ی سوم پوشیده تر از جمله ی دوم و جمله ی دوم پوشیده تر از جمله ی اول است . به عبارت دیگر در جمله ی دوم نام قاتل ذکر نشده است که نوعی پنهان کاری است ( یارمحمدی ۱۶۰ : ۱۳۹۱ ).

داده های تحقیق

داده های این تحقیق مقالاتی درباره ی انتخابات ۲۰۱۶ ریاست جمهوری آمریکا بود . ۶ مقاله از روزنامه ی فارسی زبان نسیم آنلاین و ۵ مقاله از روزنامه ی بریتانیایی گاردین که از ابتدای آبان ماه تا ۱۵ آبان ماه سال ۱۳۹۵ جمع آوری شده اند مورد بررسی قرار گرفت . این مقالات شامل اخبار داغ ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا بود .

روش تحلیل

در این مقاله از دو روش تحلیل کیفی و کمی استفاده شده است . روش تحلیل این مقالات بر اساس روشی است که یارمحمدی ( ۱۳۹۱  ۱۳۸۵  ۱۳۸۳ ) ارائه کرده و خود نیز از آنها استفاده نموده است .

این نوع تحلیل کیفی به صورت زیر می باشد :

• ارایه ی مشخصات متن های انتخاب شده
• تعیین و استخراج جملات گفتمان مدار متن
• درک ارتباطات حاکم بر اجزای متن
• استخراج مولفه های گفتمان مدار از جملات و تعبیرات گفتمان مدار

تحلیل کمی محاسبات آماری :

در تحلیل کمی پایایی متون با استفاده از روش پایایی ارزیاب درونی محاسبه شد و نتیجه ی همبستگی ۹۳ % بود که میزان قابل قبولی است . میزان رازگونگی متون نیز با فرمول زیر محاسبه گردید :

مجموع ارجاعات پوشیده x 100

 

کل ارجاعات پوشیده وصریح

میزان رازگونگی =    ________________________

نتایج در قسمت یافته ها نشان داده شده است .

تجزیه و تحلیل داده ها

در این پژوهش برای پاسخ دادن به سؤال های تحقیق از روش های کمّی توصیفی و استقرائی نظیر جداول فراوانی و آزمون مجذور خی استفاده شده است. پس از بررسی کل متون و انتخاب مؤلفه های گفتمان مدار متن، بر اساس الگوی یارمحمدی تعبیرات گفتمان مدار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جدول ۱ میزان فراوانی مؤلفه های پیدا شده در متون فارسی و انگلیسی  را نشان میدهد.

جدول ۱: فراوانی مؤلفه های پوشیده و صریح در متون فارسی و انگلیسی

زبان	مولفه های گفتمان مدار	بسامد ارجاعات	میانگین	انحراف معیار
فارسی	پوشیده	۳۰	۷۰۰/۱	۱٫۲۰۷
	صریح	۳۴	۲۹۰/۴	۱٫۹۵۲
انگلیسی	پوشیده	۱۲	۰۸۳۳/۲	۳۷۸۹/۱
	صریح	۵۷	۸۲۴۶/۳	۱۳۹۱/۲

با توجه به جدول شماره ۱ در فارسی بسامد ارجاعات پوشیدگی و صراحت به هم نزدیک است در حالی که بسامد ارجاعات صریح در انگلیسی با ۵۷ مورد بالاترین بسامد را دارد.   همچنین در جدول ۲ زیربخش های مؤلفه های پوشیده و صریح  با جزییات در دو زبان انگلیسی و فارسی نشان داده شده است.

جدول ۲: زیربخش های مؤلفه های پوشیده و صریح در دو زبان انگلیسی و فارسی

زبان	مولفه های گفتمان مدار		بسامد	درصد
فارسی	پوشیده	تشخص زدایی	۲۲	۳/۷۳
		حذف	۳	۱۰
		منفعل سازی	۵	۷/۱۶
	صریح	نام دهی	۱۴	۷/۳۸
		نوع ارجاعی	۹	۲۹
		پیوند زدن	۶	۴/۱۹
		فعال سازی	۵	۹/۱۲
انگلیسی	پوشیده	تشخص زدایی	۷	۳/۵۸
		حذف	۲	۷/۱۶
		منفعل سازی	۳	۲۵
	صریح	نام دهی	۳۲	۱/۵۶
		نوع ارجاعی	۵	۸/۸
		پیوند زدن	۱۱	۳/۱۹
		فعال سازی	۹	۸/۱۵

به منظور تعیین تفاوت های بین مؤلفه های گفتمان مدار پوشیده و صریح در زبان فارسی و انگلیسی از آزمون مجذور خی در سطح معناداری ۰٫۰۵ p< استفاده شده است که نتایج آن در جداول شماره ۳ و ۴ آورده شده است.

جدول ۳: نتایج آزمون مجذور خی بین مؤلفه های گفتمان مدار پوشیده و صریح در زبان فارسی و انگلیسی

زبان	مولفه های گفتمان مدار	درجه آزادی	آزمون مجذور خی	نتیجه( (  p< 0.05
فارسی	پوشیده	۱	۰۱۶/۰	غیر معنا دار
	صریح
انگلیسی	پوشیده	۱	۳۴۶/۲۹	معنا دار
	صریح
فارسی و انگلیسی	کل ارجاعات پوشیده و صریح	۱	۹۷۸/۱۴	معنا دار

نتایج جدول شماره ۳ نشان میدهد که آزمون مجذور خی در سطح معناداری ۰٫۰۵ p< بین مولفه های پوشیده و صریح در فارسی غیر معنا دار است اما در انگلیسی معنا دار میباشد. به عبارت دیگر تفاوت معنا داری بین مولفه های پوشیده و صریح در انگلیسی وجود دارد.

 جدول ۴: نتایج آزمون مجذور خی بین مؤلفه های گفتمان مدار پوشیده زبان فارسی و انگلیسی و صریح در زبان فارسی و انگلیسی

 

نتیجه( (  p< 0.05	آزمون مجذور خی	درجه آزادی	مولفه های گفتمان مدار
معنا دار	۹٫۶۱	۱	پوشیده در فارسی و انگلیسی
معنا دار	۷٫۶۸	۱	صریح در فارسی و انگلیسی

جدول شماره ۴ نتایج آزمون مجذور خی در سطح معناداری ۰٫۰۵ p< بین مولفه های پوشیده در فارسی و انگلیسی و صریح در فارسی و انگلیسی را نشان می دهد. با توجه به جدول بسامدها تفاوت معنادار مولفه پوشیدگی در فارسی  و انگلیسی به نفع زبان فارسی با بسامد ۳۰ و  تفاوت معنادار مولفه صریح  در فارسی  و انگلیسی به نفع زبان انگلیسی  با بسامد ۵۷ می باشد.   همانطور که قبلا ذکر شد با استفاده از رابطه پوشیدگی و صراحت کلام میتوان به میزان رازگونگی متون پی برد. در این تحقیق میزان رازگونگی متون خبری فارسی و انگلیسی محاسبه گردید و در جدول زیر نتایج نشان داده شده است.

 جدول ۵: میزان رازگونگی متون خبری فارسی و انگلیسی

 

۱۸/۴۹ %	میزان رازگونگی در متون خبری به زبان فارسی
۰۵/۲۱%	میزان رازگونگی در متون خبری به زبان انگلیسی

جدول شماره ۵ نشان دهنده میزان رازگونگی می باشد. با استناد به این جدول میزان راز گونگی متون خبری فارسی با  ۱۸/۴۹ % بیشتر از میزان رازگونگی متون خبری انگلیسی با  ۰۵/۲۱% می باشد.

بحث و نتیجه گیری

گفتمان به تلازم گفته با کارکرد اجتماعی یا معنائی آن تعبیر شده است و از این رو تحلیل گفتمان عبارت است از تعبیه سازوکار مناسب و اعمال آن در کشف و تبیین ارتباط گفته یا متن با کارکردهای فکری-اجتماعی (یارمحمدی، ۱۳۸۰). تبلور این دیدگاه ها به صورت کارکرد فکری-اجتماعی از طریق مؤلفه های خاصی به نام ساختارهای گفتمان مدار انجام می شود.

هدف از این مقاله بررسی ساختارهای گفتمان مدار متون خبری فارسی و انگلیسی از لحاظ پوشیدگی و صراحت کلام است. همانگونه که در جدول ۱ نشان داده شده است بسامد مؤلفه های گفتمان مدار پوشیده و صریح تقریباً در فارسی یکسان است اما در انگلیسی مؤلفه صریح بیشتر استفاده شده است. لازم به ذکر است که در الگوی نظام مند یارمحمدی مؤلفه پوشیده دارای پنج زیربخش می باشد که مؤلفه طبقه بندی و جنس ارجاعی در این متون یافت نشد. مؤلفه صریح نیز دارای شش زیربخش بود که مؤلفه های مشخص سازی و تفکیک کردن در آن یافت نشد. به گفته یارمحمدی (۱۳۸۵) «در هر متنی لزوماً تمام مؤلفه های الگوی ون لیوون ظاهر نمی شود چرا که هر متنی به طبیعت خود از مؤلفه های مشخصی بهره می گیرد» (ص. ۸۳). از طرف دیگر مؤلفه تشخص زدائی در فارسی بیشترین بسامد را داشته است که نمونه های آن برای روشن ساختن بیشتر مطلب در زیر آورده شده است:

تازه ترین نظر سنجی انجام شده توسط رویترز…

به گزارش گروه بین المللی نسیم آنلاین…

رویترز و نسیم آنلاین از نمونه های تشخص زدائی می باشند. از این ساختار که نوعی گفته مداری است در متون فارسی بیشتر استفاده شده است تا عینیت و بی طرفانه بودن مطلب را تأیید کند (یارمحمدی، ۱۳۸۵).

از میان مؤلفه های صریح نام دهی بیشترین بسامد را داشته است. در متن از عبارات خانم کلینتون، آقای ترامپ، دونالد ترامپ، ترامپ ، کلینتون و هیلاری کلینتون استفاده شده است. تمامی موارد ذکر شده انواع مختلفی از نام دهی می باشند که بسته به موقعیت برای برجسته سازی استفاده شده اند.

از دیگر مؤلفه های گفتمان مدار صریح در فارسی نوع ارجاعی است. به عنوان مثال در جمله زیر:

۷۰ درصد جمهوری خواهان معتقدند …

۷۰ درصد جمهوری خواهان نوع ارجاعی می باشد که ویژگی رفتاری طبقه اجتماعی را مشخص می کند. در مقایسه با فارسی، مؤلفه های پوشیده سازی در انگلیسی کمتر استفاده شده است. نتیجه آزمون مجذور خی نشان دهنده تفاوت معنادار بین مؤلفه های پوشیده فارسی و انگلیسی و همچنین صریح در فارسی و انگلیسی بود. همچنین تفاوت معنادار بین مرلفه های پوشیده و صریح در انگلیسی نیز مشاهده گردید.

در انگلیسی نام دهی که از زیربخش های صریح می باشد بیشتر استفاده است. در متون خبری انگلیسی نمونه های زیر مؤلفه نام دهی را نشان می دهد:

The latest twist in a topsy turvy election arrived…

What little Comey has told us…

A jubilant Donald Trump, meanwhile …

Director Comey …

Robby Mook, Clinton’s campaign manager …

در تمامی مثال های بالا با استفاده از گزینش لغات و تعبیرات خاص نام دهی و مقام دهی صورت گرفته است. مثلاً در عبارت little Comey، نام کامی که رئیس سازمان اف بی آی می باشد را با صفت little تحقیر کرده اند و جمله او را که مبنی بر پیروزی کلینتون بوده است رد کرده اند. در مثالی دیگر ترامپ را با صفت jubilant به معنای شادمان نام داده اند که نشان دهنده خوش حالی و رضایت او قبل از انتخابات است.

همچنین در انگلیسی از پیوند زدن بیشتر استفاده شده است مانند:

Clinton and her aids…

Democratic and republicans…

نمونه هائی از پیوند زدن می باشد. در پیوند زدن کارگزاران اجتماعی مشخص می شوند و به صورت گروه هائی نمایانده می شوند که در مورد فعالیت یا نقطه نظر خاصی نظر واحدی چه مخالف چه موافق دارند. این گروه ها نهادینه شده نیستند و ممکن است در مورد موضوع دیگری وحدت نظر وجود نداشته باشد (یارمحمدی، ۱۳۸۵).

بر اساس تجزیه و تحلیل داده ها آنچه مسلم است این است که متون انگلیسی از صراحت بیشتری در مقایسه با متون فارسی برخوردار است. به عبارت دیگر، میزان رازگونگی که یک ارزش کلی از بهره گیری از مؤلفه های صریح وپوشیده است در متون فارسی بیشتر و در متون انگلیسی کم تر است که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یارمحمدی (۱۳۸۵) این تفاوت را به دیدگاه خاصی نسبت نداده است و معتقد است شاید بتوان دلیل آن را به عاملی چون خط و مشی و سبک روزنامه نگاری مربوط نمود.

از طرفی دیگر چون مقایسه بین دو فرهنگ و زبان فارسی و انگلیسی است اگر سبک روزنامه نگاری را کنار بگذاریم دلائل دیگری را می توان برای تفاوت رازگونگی در متون فارسی و انگلیسی بیان کرد. به گفته یارمحمدی (۱۳۹۵) در ذات و فرهنگ ایرانی پوشیدگی و پنهان کاری نهفته است. وی اشاره می کند که این پوشیدگی ها و پنهان کاری ها در معماری ایرانی نیز پیداست. مثلاً در آمریکا اغلب در همان اتاق نشیمن آشپزخانه باز هم قرار دارد. در حالی که ما ترجیح می دهیم آشپزخانه جدا باشد و در گذشته آشپزخانه حتی در آن سوی حیاط قرار داشت. «خانه های ما همگی محصور دیوارهای نسبتاً بلند هستند که درست برعکس مثلاً آمریکا می باشد» (۱۳۹۵، ص. ۱۷۲).

شاید همین تفاوت فرهنگی ریشه دار در مطالب و اخبار نیز تاثیرگذار بوده است و از این رو متون خبری فارسی با صراحت کمتر و متون خبری انگلیسی زبان با صراحت بیشتری مطالب را بیان کرده اند و در نهایت میزان رازگونگی متون فارسی بیشتر از متون انگلیسی است.

علاوه بر نظر یارمحمدی، کاپلن (۱۹۷۲) هم در مورد گفتمان در زبان های مختلف نظریه دیگری دارد که در راستای نتایج این پژوهش است و آن را تأیید می کند. به نقل از کاپلن (۱۹۷۲) متون انگلیسی به صورت خطی و مستقیم هستند چرا که انگلیسی زبانان تمایل دارند مستقیم و صریح صحبت کنند و بنویسند. وی نمودار زیر را برای زبان های مختلف ارائه داده است.

 

(e)زبان روسی

(d)زبان یونانی

(c)زبان آسیایی

(b)زبان سامی(عبری وعربی)

(a)زبان انگلیسی

نمودار ۱: ساختار گفتمان در زبان های مختلف ارایه شده توسط کاپلن (۱۹۷۲)

همانطور که در نمودار بالا نشان داده شده است الگوی گفتمانی انگلیسی زبانان راست و صریح است در حالی که در زبان های آسیائی الگوهای پیچیده بیشتر استفاده می شود. در نهایت نتایج تحلیل نشان می دهد که دو زبان فارسی و انگلیسی در بیان یک مطلب واحد از مؤلفه های گفتمان مدار با بسامدهای متفاوتی استفاده می کنند. همانطور که فرکلاف (۲۰۰۳) عقیده دارد هدف اصلی تحلیل انتقادی آگاهی بخشی و قدرت دهی است و می توان نتیجه گرفت که هیچ نوشته و گفته ای خالی از ارزش گزاری خاص نیست هرچند که نویسندگان می خواهند نشان دهند که بی طرفانه به قضایا نگاه می کنند (یارمحمدی، ۱۳۹۵) و این امر در متون خبری نیز مشهود است.

منابع

امیر شجاعی، آناهیتا ؛قریشی ، محمد حسین (۱۳۹۲). بررسی نشانه ای- فرهنگی و تغیر ایدئولوژی در ترجمه . زبان پژوهی .

د وره ۸، شماره ۱۹، تابستان ۱۳۹۵، صفحه ۷- ۳۲٫

جنیدی جعفری، محمود؛ خاقانی ، طوبی (۱۳۹۴). بررسی باز نمایی کنش های اجتماعی در مجموعه داستان زن زیادی از جلال آل احمد بر اساس الگوی ون لیوون (۲۰۰۸). زبان شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال ششم، شماره دوم، صفحه ۷۷ -۹۷٫

درپر، مریم (۱۳۹۱). رویکردی نوین در بررسی سیک بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی. نقد ادبی . سال پنجم، شماره هفده، صفحه ۳۷ -۶۲٫

شریف ، مریم ؛ یار محمدی، لطف الله (۱۳۹۳). بررسی رباعیات خیام از منظر گفتمان شناسی انتقادی با بهرهگیری از مولفه های جامعه شناختی- معنایی گفتمان مدار. مجله شعر پژوهی. سال ششم، شماره دوم، پیاپی ۲۰٫

یار محمدی، لطف الله (۱۳۸۳). گفتمان شناسی رایج و انتقادی. تهران: انتشارات هرمس.

یار محمدی، لطف الله (۱۳۸۵). ارتباطات از منظر گفتمان شناسی انتقادی. تهران: انتشارات هرمس.

یار محمدی، لطف الله (۱۳۸۵). از شیراز تا کشمیر. شیراز: انتشارات فانوس اندیشه با همکاری موسسه آموزش عالی زند.

یار محمدی، لطف الله (۱۳۹۱). در آمدی به گفتمان شناسی. تهران: انتشارات هرمس.

یاسمی، کلثوم؛ آقا گل زاده، فردوس (۱۳۹۵). تحلیل گفتمان انتقادی کتاب ” امریکن انگلیش فایل” با استفاده از مدل ون دایک . مطالعات فرهنگ و ارتباطات. سال هفدهم ، شماره سی و چهارم، صفحه ۱۸۶ -۲۰۵٫

Fairclough, N. (2003). Global capitalism and critical awareness of language. Language Awareness, vol 8, no. 2, pp. 71-83.

Kaplan, R. B. (1972). Cultural thought patterns in inter-cultural education. In H. B. Allen & N. Campbell (Eds.), Teaching English as a second language (2nd ed.) (pp. 294-309). New York: McGraw Hill.

Nasim online agency retrieved from www. nasimonline.ir.

The Guardian News retrieved from https://www.theguardian.com/