تعلیق تحریم ها و اولویت قراردادن منافع ملی و مردم

خبرها از پاریس اینطور می رسد که وزرای خارجه ایالات متحده آمریکا و فرانسه، طی سخنانی ایران را مورد خطاب قرار داده اند و گفته اند که مذاکرات وین به خط پایان خود نزدیک می شود و ایران باید هرچه سریعتر انتخاب های سرنوشت ساز خود را انجام دهد. این اظهارات مقامات غربی درحالی است که ایران تا پیش از خروج یکجانبه آمریکا از برجام تمامی تعهدات مندرج ذیل نظارت آژانس انرژی اتمی را اجرایی کرده و به تایید بازرسان آژانس رسیده بود.
ترامپ از برجام خارج شد و به دنبال آن بیش از صد تحریم دیگر علیه منافع ایران در حوزه های مختلف اقتصادی،علمی، تکنولوژی و فناوری و… وضع کرد. اما جالب اینجاست که دولت فعلی که مدعی بازگشت به برجام و از سرگیری مسیر دیپلماتیک با ایران است، حاضر به رفع این تحریم ها نیست و برخی منابع آگاه در مذاکرات بیان داشته اند که آمریکا قصد دارد “برای ۴ تا ۶ ماه تحریم ها را تعلیق کند و در ازای آن ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد!”. همچنین گمانه زنی دیگری نیز وجود دارد که گفته می شود آمریکا به دنبال رفع پلکانی تحریم ها در قبال دست کشیدن ایران از فعالیت های توسعه محور هسته ای و بازگشت به زمان تعهدات برجامی است.
البته که اعتماد کامل به عملکرد و اولویت قراردادن منافع ملی و مردم  از سوی مذاکره کنندگان ملاک قضاوت ماست. و باید این را هم درنظر گرفت که فشار زیادی از بابت تحریم ها به مردم تحمیل شده است  اما برحسب نگرانی های موجود باید به مسئولان کشور گوشزد کرد که تعلیق تدریجی تحریم ها در قبال دست کشیدن و برچیدن دستاوردهای هسته ای که طی این مدت به دست آمده به هیچ وجه منطقی نیست و این سبک رفتاری غرب درگذشته آزموده شده و نتایج ناامید کننده ای برای کشور داشته است. همچنین برداشته شدن پلکانی تحریم ها در قبال بازگشت فعالیت های هسته ای ایران به دوران برجام،اقدامی غیرمنطقی است و عملاً به مصداق معامله جواهرات ارزشمند با شکلات تلخ غربی هاست و از طرفی هم  باید منافع ملی و مردم را در نظر داشت.
مقامات مذاکره کننده کشورمان از نزدیک بودن توافق می گویند و حتی برخی مسئولان دولتی از رفع زودهنگام برخی تحریم های سیاسی خبرداده اند، اما می بینیم که مقامات غربی آن را تکذیب و رد می کنند. این مسائل نشان می دهد که سطح هماهنگی ها و همکاری میان مذاکره کنندگان قابل قبول نیست و پذیرش پیشنهادات آنها عملاً به منزله خلع سلاح کردن کشور می باشد.
ما تجربه برجام و نبود ضمانت اجرا برای پایبندی به آن را داریم. سندی که در شورای امنیت تصویب شد،اما فردی مثل ترامپ آمد و از قدرت حقوقی خود استفاده نمود و آن را باطل کرد. از سوی دیگر آن زمان که برجام مخالفی نداشت، آمریکایی ها بازهم کارشکنی می کردند و همکاری خود در قالب برجام را به صورت نیم بند اجرایی می کردند و همین مسئله باعث شده بود امتیازات داده شده به ایران کارایی لازم را نداشته باشد و ایران نتواند از گشایش های ایجاد شده در تحریم ها منفعت کافی داشته باشد.
حال تصورکنید این تحریم های مضاعف که ترامپ هم آن را تشدید کرد، به صورت موقت ویا پلکانی برداشته شود. کدام شرکت و کدام نهاد مالی و اقتصادی حاضر است با این ترس و اضطراب با ایران همکاری کند.
کدام سرمایه گذاری حاضر است با یک توافق نیم بند که مشخص نیست ضمانت اجرایی داشته باشد به سمت ایران بیاید و در پروژه های صنعتی ما مشارکت کند.
اشکال کار اینجاست که طرف مقابل با دردست داشتن قدرت اقتصادی و بوروکراسی مربوط به آن تنها با یک نامه نگاری ساده می تواند
تحریم ها را بردارد و یا آن را حفظ و تشدید نماید. اما وضعیت ما به گونه ای است که با تجهیزات و آزمایشات حساس و مراکز امنیتی هسته ای سروکار داریم. هرگونه اقدام ما چه درجهت عقب نشینی از فعالیت ها و چه از بابت توسعه آن زمان بر و هزینه بر است. لذا باید به گونه ای مذاکره کرد که یک چشم انداز بلند مدت برای تضمین تعهدات طرفین برقرار باشد تا براساس آن برنامه های فنی و علمی کشور در حوزه هسته ای،حرکت مستمر خود را دنبال نماید.

  * حمیدرضا عسگری