رمزفردا بروزترین خبرهای ایران و جهان
دکتر مجید عباسپور استاد دانشگاه صنعتی شریف؛ در گفتگو با رمز فردا عنوان کردند
بحران فرو نشست زمین در کمین تهران
خبرنگار: مانا امامی
مساله فرونشست زمین در تهران یکی از مشکلات اساسی تهران است. در این رابطه پایگاه خبری رمز فردا گفتگویی با جناب آقای دکتر مجید عباسپور استاد دانشگاه صنعتی شریف انجام داده است. که در ذیل می آید
دکتر مجید عباسپور در رابطه باعمق فرو نشست زمین در گفتگو با رمز فردا اینگونه عنوان کردند: مقدار آب ناشی از بارش باران در کشور ما چیزی تقریبا حدود ۴۰۰ میلیارد متر مکعب طی ۵ دهه گذشته بوده است ولی به مرور زمان به علل مختلف این بارشها کم شده است در اثر موضوعاتی مانند تغییر آب و هوا در حال حاضر کاهش پیدا کرده است به چیزی در حدود ۳۰۰تا ۳۲۰ میلیارد متر مکعب یک بخش قابل توجهی از این آبها تبخیر می شود به دلیل اینکه کشور ما در شرایط آب و هوای خشک و نیمه خشک می باشد. این آبهای که بر اثر بارش به روی زمین می رسد یک بخشی به سفره های آبهای زیر زمینی تزریق می شود و بخش دیگر آن هم در رود خانه ها جاری می شود یک بخشی از این تزریق هم در رود های مرزی مثل هیرمند که دریاچه هامون را تامین می کند انجام می شود .
ایشان همچنین در رابطه با بروز این مشکل افزودند امروزه بدلیل سد سازی های که صورت گرفته مشکلاتی ایجاد کرده که در بخشهای غربی کشور هم تا حدودی به همین صورت می باشد و لذا آن تزریق آبی که در سفر ه های زیر زمینی صورت گرفته اولا کاهش پیدا کرده است و در ثانی برداشت آب از بخشهای دشتها و یا زمینهای کشاورزی به علل مختلف زیاد تر از آن چیزی بوده که به این بخشها از طریق بارش تزریق می شده است علت هم این است که سوء مدیریت در رابطه با نبود الگوی کشت بخشی از این معزلات است و بخش دیگری که ما همیشه با آن مشکل داشتیم الگوها و یا روشهای کشت در کشور ما آنطور که باید و شاید مدرنیزه نشده است مانند روشهای آبیاری قطره ای و پراکنندگی زمینهای کشاورزی همه اینها دست به دست هم داده و موجب شده برداشت آب از سفره های آبی زیر زمین افزایش پیدا کنند .
همچنین این استاد دانشگاه با تاکید بر مشکلات فرونشست زمین در شهر تهران و دشتهای اطراف آن اظهار کردند: یکی از مشکلاتی که در واقع ما با ان روبه رو هستیم در ارتباط با فرونشست زمین در تهران؛ وقتی است که برداشت آب از سفره های آب های زیر زمینی بیش از مقدار تزریقی با شد که در اثر بارش و سایر عوامل انجام می شود که به سطح آبهای زیر زمینی اضافه می شود صورت پذیرد رفته رفته عمق آبهای زیر زمینی افزایش پیدا می کند و به همین دلیل است که کشاورزان بعضا برای برداشت آب مرتبا عمق چاه ها را زیادتر می کنند و متاسفانه در کشور ما بعضی از آمارها نشان می دهد که این افزایش عمق سالیانه بیش از یک تا دو متر اتفاق می افتد. و آب این ویژگی را دارد که وقتی در داخل خاک می باشد و یا خاک یک ویژگی دارد که اصطلاحا به آن Porous و یا متخلخل می گوییم و آن به این معنا می باشد که ذرات آب در داخل حفره ها ی متخلخل خاک وجو دارد که می تواند انعطاف پذیری را در درون خاک به وجود آورد و وقتی که این برداشت زیاد می شود این حفره ها خالی از آب می شوند و فشار لایه های بالا موجب این ریزش و فرونشست می گردد که در مورد تهران هم همین حالت وجود دارد .
دکتر عباسپور همچنین افزودند ؛ در گذشته در تهران تمام منازل فاضلاب هایشان توسط چاه های جذبی تخلیه می شد و چون خود خاک حالت تصفیه کنندگی طبیعی هم دارد و تصفیه به صورت طبیعی صورت می گیرد و آب داخل این سفر ه ها زیر زمینی تزریق می شدند و انعطاف پذیری خاک هم وجود داشت وقتی طرح “اکو” مطرح شد که در واقع فاضلاب ها را جمع آوری بکنند در همان سالهای اولیه که این بحث انجام شد در واقع ما مورد تاکید قرار دادیم که کل این فاضلابها نبایستی جمع آوری شود و بعد هم کل اینها در جنوب تهران تصفیه شود برای یک سری از فعالیتهای که می خواهد صورت بگیرد . توصیه این بود که می بایستی باید در چند نقطه جمع آوری فاضلابها صورت بگیرد و قطعا این آبها تزریق شوند در داخل خاک و خاک انعطاف پذیری خود را حفظ کند و چون این اتفاق نیافتاد در واقع آن توازن که باید آب تزریق انجام دهد در داخل خاک تا خاک حالت انعطاف پذیری خود را حفظ کند ؛این اتفاق نیافتاده است و به همین علت است که متاسفانه شاهد این هستیم که در بعضی از مناطق متاسفانه این بحث فرو نشست زمین خیلی جدی دارد مطرح می شود و هر چه به سمت دشتهای ورامین می رویم یا جاهای دیگر بیشتر می شود.
جناب دکتر عباسپور در رابطه با مشکلات فرو نشست زمین در تهران همچنین عنوان کردند؛ با توجه به توپوگرافی بستر سخت زمین تهران، هر چه ازسمت شمال تهران به مرکز شهر حرکت می کنیم کاسه مانند می‌شود و بعد دوباره ارتفاع را مشاهده می کنیم در بخش لایه سخت که آب از آنجا نفوذ نمی کند عمق شروع به کاهش می کند و هر چه به سمت جنوب شهر حرکت میکنیم این عمق کمتر می شود .
لذا بحث فرو نشست می‍‌تواند در بعضی از نقاط تهران حساس‌تر باشد . همین امر می بایست یک هشداری برای ما باشد متاسفانه برای برخی از ساختمانها خطر فرو ریزش و یا عوامل دیگری در پی دارد در این خصوص توصیه ای که در آن زمان به سازمان آب و فاضلاب کشور و سایر سازمانهای ذی ربط صورت گرفته بود این بود که بهتر است بحث تزریق مجدد آب مورد توجه قرار گیرد .و این تجربه ناموفق در کشورهای دیگرهم متاسفانه اتفاق افتاده و ما از این تجارب استفاده نکردیم. در واقع تمام اینها عواملی هستند که بحث فرونشست زمین را مطرح می کنند و ان شاالله با تدابیری که می تواند اندیشیده شود . از جمله مدیریت صحیح آب و کشاورزی ؛ استفاده از الگو های صحیح و استفاده از تکنولوژی نوین می تواند کمک کند که مشکلات ما در این حوزه کمتر شود .
