رمزفردا بروزترین خبرهای ایران و جهان
یکی از حاضران در نمایشگاه کتاب بغداد معتقد است حضور بی‌رمق ایران در نمایشگاه کتاب بغداد، نشان از عدم تمایل برای استفاده از ظرفیت‌های گسترده کشور همسایه است.
به گزارش رمز فردا به نقل از خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حضور کمرنگ و کم‌رونق جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه کتاب بغداد، توجه بسیاری از علاقه‌مندان به ادبیات را به خود جلب کرد. به ویژه آنکه کشوری مثل عراق دارای ظرفیت‌های بسیار زیادی برای تولید محتوا دارد.
هادی شیرازی مدیر انتشارات خط مقدم که در این نمایشگاه حضور داشته است، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، این حضور کم‌رونق را مورد انتقاد قرار داد. او در توصیف برگزاری نمایشگاه بغداد گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب بغداد در سطح نسبتاً خوبی برگزار شد؛ بنابر گفته‌ها نسبت به سال‌های قبل از حجم و گستره آن کم شده بود اما در عین حال غرفه‌ها و موضوعات متنوعی را در برداشت. کشورهای مختلفی هم در این نمایشگاه شرکت کرده بودند؛ کشورهای آفریقایی و آسیایی و مشخصاً مصری‌ها حضور مؤثری در این روداد داشتند.
وی اضافه کرد: لبنانی‌ها، سودانی‌ها، عراقی‌ها و …. نیز غرفه‌های جذاب و متنوعی را برای پذیرایی از مخاطبان آماده کرده بودند. این موضوع در حالی است که جمهوری اسلامی تنها یک غرفه داشت که توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برپا شده بود. کتاب‌های متنوع و زیادی به نمایش درآمده بود، اما چند ایراد اساسی به آن وارد بود. اولاً کسی که وارد این غرفه می‌شد متوجه نوعی از تعامل و ارتباط که نشان دهد دنبال ارتباط‌‌گیری مؤثر با مخاطبیم، نمی‌شد. طبعاً جمهوری اسلامی فرهنگ نزدیک‌تری به عراق در مقایسه با کشوری مثل مصر دارد؛ هم از حیث دینی، مذهبی، فرهنگ و … اما می‌بینیم که مصری‌ها با هدف تعامل با نخبگان و نویسندگان عراقی پای به میدان گذاشته بودند و ما در این زمینه فعال نبودیم.
به عبارت دیگر، ناشران مصری خودشان رأساً به این نمایشگاه آمده بودند و خبری از سازمان‌های دولتی این کشور نبود. علاوه بر این، آنان با دغدغه‌هایی زیادی پای به نمایشگاه گذاشته بودند و سعی می‌کردند به هر نحو با مخاطبان عرب‌زبان، دیگر ناشران و … ارتباط بگیرند.
مدیر انتشارات خط مقدم با اشاره به اینکه تمهیدی برای حضور ناشران در نمایشگاه بغداد در نظر گرفته نشده بود، گفت: این مشکل را در نمایشگاه‌های بین‌المللی دیگر هم داریم. به این معنی که به صورت سازمانی وارد می‌شویم و هیچ تمهیدی برای حضور ناشران درنظر گرفته نمی‌شود. در کشورمان ناشران خوبی داریم که وارد عرصه ترجمه شدند و آثار دارند، اما دولت و وزارت ارشاد برای حضور مؤثر و مستقل این ناشر در چنین رویدادی اتفاق مثبتی را رقم نمی‌زند. بدون شک، سازمان ارتباطات و وزارت ارشاد باید زمینه را برای حضور ناشران در چنین رویدادی فراهم کند. خیلی از ناشران می‌توانند به واسطه ارتباطاتی که دارند، چند کتاب خود را برای عرضه به آنجا ببرند اما چنین اقدامی سازمان‌یافته نیست و عملاً تأثیری ندارد. از این روی، به نظر می‌رسد که باید سازوکار دقیق‌تری برای حضور ناشران در این‌گونه رویدادهای بین‌المللی طراحی شود.
بیشتر بخوانید
این مدیر فرهنگی با اشاره به اینکه روند انتخاب کتاب‌ها برای حضور در این نمایشگاه دقیق نبوده است، گفت: دقت داشته باشید که نمایشگاه بغداد ظرفیت‌های فرهنگی بسیار خوبی دارد و در آنجا می‌توانیم ارتباطات زیادی با دیگر کشورهای جهان اسلام و جهان عرب بگیریم. نکته قابل توجه دیگر این است که حتی برای بردن کتاب‌ها به این نمایشگاه هم سازوکاری وجود نداشت و معلوم نبود چه کتابی را برده‌اند و چه کتابی جامانده است. انتظار می‌رفت که آثار شاخص ترجمه شده حضور داشته باشند اما بعضاً به چشم نمی‌خورد. بنده معتقدم که تعاملات فرهنگی وزارت ارشاد در بخش بین‌الملل دارای خلل‌های اساسی است.
وی ضمن ریشه‌یابی این اشکال گفت: وقتی برای چاپ یک کتاب، از طرح جلد گرفته تا محتوای آن را وزارت فرهنگ باید تأیید کند، یعنی این ارگان سوار بر کار است، بنابراین در چنین مواردی هم وزارت خانه باید مسئولیت برعهده گیرد. علاوه بر این، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به واسطه ارتباطات بین‌المللی خوبی که با کشورهای اسلامی دارد باید راه ناشر را مشخص کند تا بتواند مخاطبش را توسعه بدهد. در این صورت، ناشر با بازار بین‌المللی از جهان عرب روبه‌رو می‌شود که میدان گسترده‌ای برای اوست.
شیرازی تأکید کرد: دسترسی به این مخاطب اصلاً پیچیده نیست. باید سازوکاری برای ناشران تعریف شود تا بتوانند در این رویدادها شرکت کنند. حتی می‌توانند با نمره‌گذاری و سیستم ارزشیابی ناشرین را انتخاب کنند. اگر این کار چند سال تکرار شود، دیگر نیازی نیست که وزارت ارشاد و یا سازمان فرهنگ و ارتباطات وارد میدان شود چرا که منِ ناشر با ناشر عراقی، لبنانی و … ارتباط گرفته و محصولاتم را به او می‌رسانم. درآمدزایی که از این طریق ایجاد می‌شود به ناشر کمک می‌کند که بعه حمایت‌های دولتی برای حضور در این رویداد نیاز نداشته باشد.
مدیر انتشارات خط مقدم ضمن تأکید بر ظرفیت‌های فرهنگی گسترده بین ایران و عراق گفت: ما در موضوعات مختلف و جذابی از جمله ادبیات دینی، ادبیات مقاومت، رمان، داستان، شعر و … کتاب تولید می‌کنیم و میدان برای ارائه چنین آثاری در کشوری مثل عراق بسیار خالی است. پیشتر کتاب‌هایی تولید شده و در آنجا دیده می‌شود اما بسیار حداقلی است. جمع کتاب‌هایی که مرتبط با فضای فرهنگی ایران در آنجا وجود دارد، شاید به ۵۰ عدد نرسد. از سوی دیگر، با توجه به فضای فرهنگی و ظرفیت‌هایی که بین دو کشور وجود دارد می‌توان کتاب‌های زیادی تولید کرد. باید ببینیم که چه محتوایی از ایران مورد نیاز مخاطب جهان عرب است و همان‌ها را ارائه بدهیم. برای مثال، شاید ۳-۴ کتاب کودک متناسب با فضای فرهنگی ما در آنجا وجود دارد که بسیار کم و حداقلی است. بنابراین بازار عظیمی در مخاطب کودک و نوجوان در عراق و جهان عرب وجود دارد که اگر از آن استفاده کنیم تا مدت‌ها سوژه برای تولید وجود دارد. علاوه بر این، در ادبیات مقاومت نیز ضعف‌های زیادی داریم در حالی که ظرفیت بسیار زیادی در آنجا وجود دارد.
شیرازی در پاسخ به این سؤال که چند کتاب از این انتشارات در نمایشگاه بغداد حاضر بوده است، گفت: ۳-۴ کتاب ما توسط ناشران لبنانی و عراقی عرضه شده بود. کتاب «شاخص‌های مکتب سلیمانی»، «پاییز ۵۰ سالگی»، «سه نیمه سیب» و «راز قلعه حمود»در نمایشگاه حاضر بود.
